Давидович Сергей. Вайна забiвае нявiнных (на белорусском языке)

   - Як?! - ледзь не крыкнуў расейскi лiдэр. - I ты гэта трымаў напаследак?! Гэта ж залатая рыбка, якую мы павiнны вылавiць! Гэта такi козыр, што i не снiлася нiкому!..
   Бедная залатая рыбка, ёй павiнна было двойчы iкнуцца, бо амаль адначасова два Прэзiдэнты на розных канцах зямнога шара ўспомнiлi яе. Лепей бы яны ўспомнiлi сумны канец той казкi...
   * * *
   Канцлер Германii Вiлi Штоф, асцярожны i практычны палiтык, не выказваў радасцi i перад пачаткам ваеннай аперацыi. Але тады саюзнiцкая салiдарнасць прымусiла сунуць галаву ў адну запрэжку разам з астатнiмi членамi паўднёва-атлантычнага альянсу. Тады ўсё ўяўлялася больш-менш прагназуемым. Здавалася, што варта толькi ваеннай армадзе ступiць на тэрыторыю значна слабейшага працiўнiка, як той падцiсне хвост i заб'ецца ў кут, падпарадкоўваючыся чужой волi.
   Цяпер жа, калi салдаты каалiцыi наткнулiся на жорсткае супрацiўленне i гiнуць на кожным кроку, калi прадстаўнiк Расеi ў ААН заявiў, што Расея захоўвае за сабой права на любыя практычныя дзеяннi, калi ў Эўропе, пад бокам у заможнай Германii, накаляецца атмасфера непрадказальнасцi i выбуховасцi цяпер Вiлi Штоф ацанiў усю безадказнасць заакеанскага апякунства. Ён i да гэтага ведаў, што Амерыка ўкладвала ў ваенныя акцыi ля чужога парога свае даляры, а Эўропа закладвала свой лёс, не раз рабiлася заложнiцай смяртэльнай авантуры.
   Вось чаму Вiлi Штоф звязаўся па тэлефоне з Прэзiдэнтам ЗША.
   - Вiтаю Вас, спадар Прэзiдэнт!
   - А-а! Дружышча Вiлi! Прывiтанне! Давай абыдземся без "спадар Прэзiдэнт", завi мяне...
   - Спадар Прэзiдэнт! - канцлер Германii прапусцiў мiма вушэй сяброўскую параду. - Я занепакоены ходам ваеннай аперацыi, падзеi ўсё больш заблытваюцца ў тугi клубок.
   - Згодзен з табой, Вiлi, - пагадзiўся Прэзiдэнт ЗША. - Вайна - не гульня ў покер. Войны заўсёды штосьцi губiлi, штосьцi нараджалi. Вайна для чалавецтва як стымулюючы штуршок для кволага сэрца...
   - Спадар Прэзiдэнт! - у тым жа настойлiвым тоне працягваў Вiлi Штоф. - Я тройчы занепакоены стаўленнем сусветнай супольнасцi да тых падзей, якiя мы ўзрушылi. Мне не падабаецца цвёрдая пазiцыя Расеi ў адносiнах да гэтых падзей i яе намеры...
   - А мне заўсёды не падабалася пазiцыя Расеi. I што?.. Ты сказаў пра нейкую сусветную супольнасць... Хто гэта? Асноўная сусветная супольнасць якраз i наводзiць зараз парадак у цэнтры Эўропы.
   Вiлi Штоф падумаў: "Лепей бы ты наводзiў парадак у цэнтры Амерыкi", а ўслых сказаў:
   - Там, у цэнтры Эўропы, сёння цяжка ўжо зразумець, хто нас падтрымлiвае, хто ў нас страляе. Мiжэтнiчная, мiжрэлiгiйная блытанiна павялiчылася, гiнуць, у асноўным, мiрныя жыхары, дзецi...
   - Калi падмятаюць забруджанае памяшканне, пыл ляцiць i ў вочы. Згодзен гэта непрыемна. Але мы павiнны думаць пра памяшканне будучынi, каб нашы вочы не зацярушваў пыл. Зразумеў, дружышча Вiлi?
   - Спадар Прэзiдэнт! - не супакойваўся канцлер. - Ваенныя караблi Расеi, у iх лiку i авiянясучыя, пэўна ж, i падводныя лодкi наблiжаюцца да тэатра ваенных дзеянняў. Вы не можаце не ведаць, што апошнiм часам Расея вывела на каляземную арбiту некалькi загадкавых лятальных апаратаў. Тады сцвярджалася, што гэта звычайныя навуковыя спутнiкi. Але ёсць, хоць i скупыя, звесткi, што там можа быць нейкая зброя. Думаю, што не аўтамат Калашнiкава яны вывелi ў космас. Я ўжо не кажу пра тыя падводныя лодкi, з якiх не спускаюць вачэй, у тым лiку i з вашага Белага дома...
   - Ха-ха-ха! - пачулася ў слухаўцы. - Ты, дружышча Вiлi, распалiў сябе да чырванi. Вось што значыць - у цябе пад бокам чырвоная прапаганда. Каго ўбаяўся! Ды яны наплятуць табе хлуснi - толькi слухай! Памятаеш, як у сярэдзiне мiнулага стагоддзя, у разгар так званай "халоднай" вайны, на камунiстычныя святы вазiлi па Чырвонай плошчы ў Маскве агромнiстыя ракеты i крычалi на ўвесь свет пра сваю ракетную моц? Нашы кiраўнiкi тады добра здрэйфiлi, а потым высветлiлася, што такiх ракет i не было ў расейцаў, а вазiлi пустыя абалонкi ад ракет, муляжы. Вось табе i аўтамат Калашнiкава! Яны, гэтыя галадранцы, здольныя на ўсё - выведуць у космас аглоблю ад саняў, а скажуць, што запусцiлi на арбiту лазерную пушку.
   - Спадар Прэзiдэнт! Недаацэньваць працiўнiка - значыцца прайграць яму. Я ўсё ж настойваю на перамовах з Расеяй, хаця б на кансультацыi, каб змякчыць сiтуацыю.
   - Змякчыць?! - злосна зiранiзаваў Прэзiдэнт ЗША. - А цi не настаў момант абвастрыць яе! Чуў, Вiлi, прытчу пра месца пад сонцам? Сонца адно, а нас шмат... I няўжо ты, дружышча Вiлi, - мякчэй працягваў тэлефонны субяседнiк, хочаш, каб увесь час, да канца твайго жыцця, ляцеў пыл у твае вочы i вочы тваiх дзяцей?
   - Я ведаю адно, - упэўнена сказаў Вiлi Штоф, - што мы развязваем рукi таму, на каго i ў лепшыя часы мала было надзеi. Як кажуць амерыканцы, сабака без наморднiка абавязан кусацца... А тут не звычайны сабака, а з вiрусам ядзернага шаленства.
   - I на гэту тэму мы думаем! - холадна адказаў Белы дом, што разанула па слыху канцлера i пакрыўдзiла яго.
   Куснула думка: хто гэта "мы"? Цi амерыканскi Прэзiдэнт назваў сябе "мы", цi апошнi крок, такi, як ядзернае вар'яцтва, будзе вырашацца без ведама i згоды ўсiх членаў альянсу? Тым больш што Штоф ведаў незадаволенасць "малых" членаў блока i навiчкоў, якiя па сутнасцi выконвалi ролю паслухмяных статыстаў.
   На заканчэнне канцлер Германii сказаў:
   - Я выказаў вам, спадар Прэзiдэнт, свае думкi i гэтак думаю не адзiн я.
   - На тое ў нас i дэмакратыя, дзе кожны думае, што хоча, - пачулася ў адказ.
   * * *
   Калона бронемашын i танкаў з амерыканскiм спецназам прыпынiлася пры ўездзе ў невялiкi гарадок.
   Прыпынак быў незапланаваны, а вымушаны, бо дарогу запрудзiлi людзi, у асноўным жанчыны. Iх было шмат, i яны штосьцi раз'юшана крычалi i адчайна жэстыкулявалi.
   - Забойцы! Каты! Вы не людзi - звяр'ё! - кiнулiся да ваенных мiрныя жыхары.
   Камандзiр падраздзялення паклiкаў перакладчыка i запытаўся ў яго:
   - Што яны крычаць? Чаго хочуць?
   Перакладчык па магчымасцi змякчыў сэнс гнеўных слоў, захаваўшы асноўны настрой, ад чаго Фрэнк Баснер прыйшоў у здзiўленне. Ён стаў на падножку свайго джыпа i зычна крыкнуў у натоўп:
   - Мы прыйшлi да вас з адкрытымi сэрцамi! Мы - вашы сябры! Мы жадаем вам мiру i дэмакратыi!..
   Пасля таго як перакладчык пракрычаў тое ж у натоўп, узрушаныя людзi рванулiся да джыпа, i некалькi жанчын сiлком пацягнулi афiцэра некуды ў бок ад дарогi, паказваючы туды рукамi.
   Аўтаматчыкi кiнулiся да раз'юшаных жанчын, каб ратаваць свайго камандзiра, але ён, разумеючы, што жанчыны нiякай пагрозы не ўяўляюць, сам пайшоў праз натоўп у той бок, куды яго гэтак бесцырымонна запрашаюць. Частка салдат у касках i з аўтаматамi крочыла следам.
   Раптоўна ўсе спынiлiся i, як па камандзе, змоўклi, даючы магчымасць "сябрам" з-за акiяна ацанiць усё самiм.
   Вiдовiшча было страшнае. Груды цэглы i бетону яшчэ дымiлiся i пыхкалi агнём. Кавалкi былога будынка трымалiся ў паветры на тонкай арматуры i пагойдвалiся, як тыя вiсельнiкi.
   Тут жа напружана тахкаў матор пад'ёмнага крана, якi раздзiраў завалы, а сярод гэтай закуранай мешанiны мiтусiлiся мужчыны, зазiралi ў кожную шчылiну, штосьцi вышукваючы.
   Крыху воддаль, на пакарабачанай пляцоўцы былога дзiцячага садка, сярод розных абломкаў, двума доўгiмi радамi ляжала штосьцi пад белымi прасцiнамi. Здавалася, што тут склала свае доўгiя белыя крылы невядомая мёртвая птушка.
   Жанчыны зноў залемантавалi, падштурхнулi палкоўнiка да прасцiнаў i пачалi адхiнаць iх. Баснер адскочыў. Двума няроўнымi радкамi, тварамi ўгару, ляжалi чатырох- i пяцiгадовыя дзяўчынкi i хлопчыкi, якiя зусiм нядаўна, гэтак жа шчыльна, узяўшыся за рукi, хадзiлi па зямлi, бегалi па гэтай пляцоўцы.
   Цяпер яны, нiбы птушаняты, склалi свае крылцы i нiколi ўжо не здолеюць узняцца ў паветра жыцця...
   Палкоўнiк i яго падначаленыя аслупянелi. Яны амаль не чулi, як вакол iх раўлi i стагналi няшчасныя людзi:
   - Гэта вы! Вы - забойцы дзяцей! Няхай пракляццi абрынуцца на ваш род! Каты!..
   Слабамiра, перамагаючы востры боль у галаве, рынулася з натоўпу да блiжэйшага аўтаматчыка i плюнула яму ў твар:
   - Гiена! Драпежная гiена!..
   Майк Х'юст быў настолькi аглушаны жудасным вiдовiшчам, што нават не зрэагаваў на плявок, нават не выцерся. Ён не мог адарваць вачэй ад дзiцячых акрываўленых тварыкаў. Асаблiва гiпнатызавалi шырока адкрытыя вочы забiтых дзяцей, якiя бязгучна крычалi: за што?!.
   Бранятанкавая калона рушыла далей, а Майк, забыўшыся пра ваенную рамантыку i спецыяльную мiсiю iх падраздзялення, тросся на жорсткiм сядзеннi бронемашыны i з непрыемнасцю адчуваў агiдны холад аўтамата. Яго мазгi лiхаманкава круцiлi адну i тую ж думку: "Нiякiя ваенныя мэты не варты тых загубленых дзiцячых жыццяў! Нiякiя!"
   Ён, Майк Х'юст, як i ўсе яго малазнаёмыя мiж сабой калегi па спецпадраздзяленнi, быў не Майкам Х'юстам, а Полам Бартманам, сынам Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi. Вось чаму падраздзяленне складвалася з выхадцаў амерыканскiх штатаў, якiя знаходзiлiся далей ад роднага штата Пола. Але i блiзкiя яго сябры з цяжкасцю пазналi б маладога Бартмана, бо i сам ён, начапiўшы на сябе камуфляжную форму i насунуўшы на лоб каску, ледзь пазнаваў сябе.
   Тое, што ён - прэзiдэнцкi сын, яго на пачатку ваеннай аперацыi зусiм не хвалявала. Ён i не думаў рассакрэчвацца - хацелася быць як i ўсе, прайсцi праз ваенныя выпрабаваннi як радавы грамадзянiн Амерыкi.
   Цяпер тое, што ён не толькi сын кiраўнiка самай магутнай дзяржавы свету, але i сын, па сутнасцi, кiраўнiка ўсёй гэтай ваеннай акцыi, - балюча хвалявала яго i нават прынiжала перад сваiмi таварышамi. Яны - салдаты, ён - нейкiм чынам саўдзельнiк таго, няхай i памылковага, забойства дзяцей.
   Сорам, крыўда i боль зрабiлiся ваеннымi спадарожнiкамi нядаўняга летуценнiка Пола.
   Фрэнка Баснера, якi моўчкi ехаў у джыпе, грызлi няхай i не такiя ўжо эмацыянальныя, але таксама пякучыя думкi.
   Ён i не падазраваў, што адзiн з яго падначаленых - сын Прэзiдэнта ЗША. Яго б да глыбiнi душы абразiла тое, што ўся мэта яго спецпадраздзялення заключаецца ў тым, каб толькi абазначыцца на гэтай вайне, захаваўшы жывымi сваiх салдат, у першую чаргу "Майка Х'юста".
   Таму для яго калоны i былi выбраныя дарогi ў баку ад асноўных ваенных падзей, ды i то перад iмi ўвесь час iшлi танкi i над галовамi не сцiхалi свае верталёты. Усяго гэтага ён не ведаў i працягваў сумленна выконваць заданне, дакладваючы аб кожным кроку ў генеральны штаб.
   Прэзiдэнт жа ЗША, у выпадку паспяховага заканчэння ваенных дзеянняў (а пра непаспяховае i не думаў), забiваў адразу двух зайцоў: рэабiлiтаваў сябе перад бацькамi загiнуўшых салдат (i мой жа сын быў там!) i, па-другое, паказаў бы ўсяму свету, што дэмакратыя i свабоды даражэй для яго за роднае дзiця, жыццё якога Прэзiдэнт быў гатовы пакласцi на алтар светлай дэмакратычнай iдэi.
   Не ведаў усяго гэтага i Пол i працягваў выконваць ролю падсадной качкi.
   * * *
   Ваенны самалёт без распазнавальных знакаў з'явiўся над групоўкай расейскiх ваенных караблёў у нейтральных водах Мiжземнага мора.
   Вiзiты няпрошаных гасцей былi прывычнымi для ваенных маракоў, такое здаралася неаднойчы i раней, але тыя вiзiцёры, наталiўшы сваю цiкаўнасць, пакруцiўшыся над караблямi цi над караблём, адляталi прэч.
   Гэты ж самалёт паводзiў сябе дзёрзка, нават нахабна. Праляцеўшы некалькi разоў над караблямi, ён набiраў вышыню i пiкiраваў на адзiн з ваенных караблёў, iмiтуючы нападзенне.
   Супраць такiх агрэсiўных манеўраў, згодна пагадненняў аб мiжнародным плаваннi ў нейтральных водах, дазвалялася прымяняць зброю, у мэтах захавання асабiстай бяспекi. Але камандуючы ваенна-марской групоўкай, улiчваючы мiжнародную напружанасць, праяўляў вытрымку.
   З палубы авiянясучага крэйсера былi ўзняты два "СУ-43", але паветраны хулiган рэцiраваўся. Праз нейкi час, пасля пасадкi расейскiх самалётаў на палубу, лiхаманец зноў паявiўся над караблямi i пачаў сваё "коўзанне з гары".
   Парог дапушчальнага быў пяройдзены, i пры чарговым наборы вышынi па паветранаму ваеннаму аб'екту была запушчана ракета, якая паслухмяна рванулася ў неба, i тое, што засталося ад самалёта, плюхнулася ў цёплыя марскiя хвалi.
   Гэта ўжо быў не iнцыдэнт, а прамое сутыкненне расейскiх узброеных сiл з невядомым працiўнiкам, пацягнуўшае за сабой гiбель лётчыка.
   Масква адрэагавала на гэта надзвычайнае здарэнне, заявiўшы ў Савеце Бяспекi ААН, што ваенны карабель лiчыцца суверэннай часткай дзяржавы, якой належыць, таму пасягненне цi iмiтацыя пасягнення на ваенныя караблi расцэньваецца як пасягненне на дзяржаву...
   Але i папярэднi рашучы пратэст Расеi ў Савеце Бяспекi, асуджаючы неапраўданую агрэсiю паўднёва-атлантычнага альянсу супраць суверэннай дзяржавы, не дасягнуў мэты, бо многiя краiны-агрэсары самi з'яўляюцца пастаяннымi членамi Савета Бяспекi.
   Арганiзацыя Аб'яднаных Нацый i яе структуры страцiлi ўплывовасць на працэсы мiжнародных адносiнаў. Падпiсаныя раней мiжнародныя пагадненнi i абавязацельствы не выконвалiся - светам правiў не розум, а сiла.
   * * *
   Тым часам калона бранятэхнiкi амерыканскiх спецназаўцаў следавала ад аднаго населенага пункта да другога па тэрыторыi, папярэдне "апрацаванай" ракетамi i бомбамi i "зачышчанай" танкамi.
   "Апрацоўка" i "зачыстка" зрабiлi сваю справу - паабапал дарог i наколькi бачыла вока ляжалi руiны i пужалi сваiм знявечаным выглядам дамы-калекi. I сярод гэтага зруйнавання i чорнай задымленасцi гуртавалiся людзi, быццам збiралiся на сход, каб абмеркаваць, дзе i што лепей сеяць. Але пра сяўбу нiдзе не iшло гаворкi - гэта былi пахаваннi тых, на чые галовы абрынулася заўчасная i нечаканая смерць. Хавалi на дварах, ля сваiх раскiданых гнёздаў. Хавалi маладых жанчын, старых людзей i, што самае жахлiвае, дзяцей. Тут жа аплаквалi загiнуўшых пакуль яшчэ жывыя маладыя жанчыны, старыя людзi i дзецi. Дзецi, якiм немагчыма было растлумачыць, чаму закапваюць зямлёй маму, тату, брацiка цi сястрычку. Немагчыма было iм растлумачыць i тое, чаму нечы танк прагрукацеў ля вокнаў iхняга дому, раструшчыўшы гусенiцай любiмую ляльку цi каляровы мячык.
   Дзецям трэба расцi i расцi, каб многае зразумець, але жыць i расцi за шматвекавую гiсторыю не далi магчымасцi мiльёнам дзяцей...
   Майк Х'юст усё гэта бачыў, i сэрца яго сцiскалася, ператвараючыся ў балючы камок. Яму здавалася, што ён бачыць на агромнiстым экране недарэчны фiльм жахаў...
   А па абочынах дарог, побач з калонай спецназаўцаў, бясконцым патокам iшлi людзi з клункамi. Хтосьцi штосьцi крычаў амерыканскiм салдатам, але i тыя, хто iшоў моўчкi, выклiкалi жах. Iх вочы, iх погляды былi страшней жэрлаў танкавых пушак. Не, не нянавiсць перапаўняла iх вочы, а глыбокi, пакутлiвы папрок i нясцерпны душэўны боль.
   Лепей бы яны кiдалi каменнямi па танках i бронемашынах альбо стралялi гэта б успрымалася лягчэй i выклiкала адпаведную рэакцыю.
   А як i чым адказаць пранiзлiва-балючым поглядам абяздоленых людзей? Толькi болем ва ўласным сэрцы! I Майк спаўна спачуваў чужой бядзе, перапаўняючы сваё сэрца болем.
   Калi калона ўехала ў нейкi горад, вузкая вулiца, па якой рушылi спецназаўцы, прывяла да плошчы, якая была запоўнена людзьмi. На плошчы праходзiў нейкi мiтынг, i, каб не перашкаджаць гэтаму мерапрыемству, калоне трэба было развярнуцца i праехаць па другой вулiцы. Але вузкая вулiца закаркавалася бранятэхнiкай, i развярнуцца не было магчымасцi, таму маторы былi заглушаны - Фрэнк Баснер вырашыў перачакаць. Але спакойна перачакаць не прыйшлося, бо натоўп людзей расступiўся i "агалiлася" самаробная трыбуна-падмостак, перад якой стаялi адкрытыя труны. У iх ляжалi сем маладых хлопцаў i дзяўчат.
   З трыбуны ў мiкрафон на ўсю плошчу прагучаў чыйсьцi голас, i амерыканскiя салдаты пачулi запрашэнне на ангельскай мове:
   - Калi ласка, амерыканскiя "сябры"! Просiм вас прыняць удзел у жалобнай панiхiдзе па забiтых вамi юнаках i дзяўчатах, якiя ўчора на гэтай плошчы давалi канцэрт i спявалi вядомую ўсяму свету песню: "Пусть всегда будет солнце..."
   Наступiла магiльная цiшыня. Фрэнк Баснер, якi бачыў на сваiм вяку шмат усяго неверагоднага, адчуў у каленях дрыжыкi. Ён быў прыпёрты да сцяны, раздушаны апошнiмi падзеямi. Нiбы ў жахлiвым сне, падняўся ён на трыбуну.
   Той жа голас мужчыны ля мiкрафона прапанаваў:
   - Смялей! Вы ж такiя адважныя супраць безабаронных людзей i дзяцей.
   Палкоўнiк акiнуў поглядам людзей, будынкi з выбiтымi вокнамi, зiрнуў унiз на трох дзяўчат i чатырох хлопцаў у трунах, побач з якiмi ляжалi пакарабачаныя музычныя iнструменты, i, памятаючы, што ён, у першую чаргу, кадравы ваенны, сцiпла сказаў у мiкрафон:
   - Спачуваю забiтым... Але вайна без ахвяр не бывае, ад памылак нiхто не абаронены... Я хачу запэўнiць вас, што...
   - Дайце мне слова! - iрвануўся нейкi амерыканскi салдат да трыбуны. - Што ён гаворыць?! Дайце слова!..
   Ён ускочыў на падмостак i адштурхнуў палкоўнiка ад мiкрафона. Зрываючымся ад хвалявання голасам Майк, цяпер ужо Пол Бартман, звярнуўся да прысутных:
   - Я, Пол Бартман, - сын Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi... У першую чаргу я хачу схiлiць галаву перад гэтымi забiтымi юнакамi i дзяўчатамi, перад усiмi забiтымi на гэтай ганебнай вайне i ад iмя сумленных амерыканцаў папрасiць прабачэння ў вашага народа...
   Пол перавёў дыханне i працягваў:
   - Я - сын амерыканскага Прэзiдэнта, i мне сёння сорамна за Амерыку, за тую Амерыку, якая захлынаецца ад дабрабыту i прыносiць гора i жабрацтва другiм...
   Пол сарваў з плячэй аўтамат i кiнуў яго пад ногi.
   - Прапаную зрабiць гэта i вам! - звярнуўся ён да камандзiра.
   З натоўпу пачулiся крыкi:
   - Ты, хлопец, вiдаць, з'ехаў з глузду ад бачанага, але няхай бы i сапраўды быў такi разумны сын у вашага Прэзiдэнта-забойцы!
   - А-а! Сволач! Забiваў, а цяпер вушы на плечы!
   Палкоўнiк выхапiў у Пола мiкрафон i крыкнуў:
   - Гэты салдат здурнеў! Не ў кожнага вытрымлiвае псiхiка на вайне - не звяртайце ўвагi! - i жэстам даў каманду падначаленым, якiя скруцiлi рукi Полу i хуценька павялi да сваёй тэхнiкi, дзе па загаду палкоўнiка надзелi наручнiкi i iзалявалi ад астатнiх.
   Загулi маторы, i калона праз плошчу, абдаўшы жывых i мёртвых дымам, падалася далей.
   Натоўп захваляваўся, узрушана загудзеў. I хоць прамова амерыканскага салдата амаль усiм спадабалася, яго сапраўды палiчылi за звар'яцелага.
   Але сярод людзей былi i тыя, хто лiчыў iнакш i чые сэрцы радасна затрапяталi ад таго, што "залатая рыбка", хоць пакуль i не злоўленая, азвалася.
   Радасць iх была заўчаснай, бо за горадам, у невялiкiм ляску, калона спынiлася, i, каб не сеяць смуту ў спецыяльным падраздзяленнi, Майк Х'юст, ён жа Пол Бартман, ён жа адзiны сын Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi, па законах ваеннага часу быў расстраляны.
   * * *
   Расейская ваенна-марская групоўка, у склад якой уваходзiлi i два вялiкiя дэсантныя караблi, наблiжалася да ўзбярэжжа дзяржавы, супраць якой паўднёва-атлантычным блокам вялiся ваенныя дзеяннi. Геаграфiчная наблiжанасць некаторых членаў дадзенага ваеннага блока i ваенна-марская армада, падцягнутая сюды натаўцамi загадзя, - былi тым пераважным ваенным фактарам, якi нельга было не ўлiчваць.
   Быў i другi фактар на карысць альянсу - натаўская блакада гэтай сярэднеэўрапейскай дзяржавы, супраць якой i вялiся ваенныя дзеяннi. Але гэты фактар, як нi дзiўна, спрацаваў супраць блакадаўсталяванцаў, бо само аб'яўленне блакады лiчылася, на думку альянсу, непахiльным табу для ўсiх астатнiх дзяржаў, якiя, улiчваючы ваенную моц "гаспадароў" гэтай зоны, i не падумаюць сунуць свой нос пад удар альянсу.
   Такая заспакоеная ўсёдазволенасць i расхаладжвала ўзброеных ад пят да макаўкi галавы натаўцаў. Уяўляемая iмi псiхалагiчная i ваенная перавага саслужыла iм жа адваротную паслугу, бо пасля таго як расейскiя ваенныя караблi поўным ходам увайшлi ў "забароненыя" воды, разгубленасць i нерашучасць прымянiць зброю, пасля якiх пачалiся лiхаманкавыя кансультацыi з Брусэлем i Вашынгтонам, дазволiлi расейцам наблiзiцца да ўзбярэжжа i пачаць iнтэнсiўную высадку дэсанта.
   Толькi пасля гэтага заходнiя стратэгi спахапiлiся i ашчэрылiся палубнымi ракетнымi ўдарамi са сваiх ваенных караблёў i ўзнялi ў паветра з авiяносцаў i блiжэйшых аэрадромаў дзесяткi, а магчыма, i сотнi ваенных самалётаў.
   Расейскiя дэсантнiкi, якiя паспелi замацавацца на ўзбярэжным плацдарме, прыкрывалiся з паветра сваёй палубнай авiяцыяй, а перадавая дэсантная бранятэхнiка пачала адцiскаць у глыб тэрыторыi абарону працiўнiка.
   Невялiкая паветраная прастора над прыбярэжнай марской акваторыяй ды i сама гэта акваторыя ператварылiся ў вогненнае пекла, якое распорвалi яркiя шлейфы ракет, якiя ляцелi ў розных накiрунках. Сама ж прыбярэжная суша грукацела i ўздымалася на дыбы ад разрываў ракет, снарадаў i мiн, пачынала накрывацца сквапным полымем вайны i рабiцца чырвонай ад крывi.
   Паступова гарады i вёскi разам з жыхарамi - адвечнымi гаспадарамi гэтай зямлi - згаралi ў бязлiтасным полымi, павялiчваючы бясконцы лiк ахвяраў бясконцых войнаў.
   * * *
   Фрэнк Баснер заканчваў ваенную кар'еру i збiраўся пасля гэтай, як ён лiчыў, апошняй яго вайны пайсцi на адпачынак i заняцца нарэшце любiмай справай - рыбалкай.
   Перад сваёй нацыяй i сваiм сумленнем ён быў чысты. Таму i сёння, пастроiўшы спецназаўцаў - сваiх падначаленых, ён быў упэўнены ў праваце сваiх дзеянняў i спакойна, але рашуча сказаў:
   - Я хачу, каб вы засвоiлi, што крайнiя меры, такiя, як расстрэл дэзерцiраў, - на вайне неабходныя. Дэзерцiры дэмаралiзуюць войска, ператвараюць яе ў натоўп слiмакоў... Такiм аказаўся Майк Х'юст, якi не толькi кiнуў пад ногi зброю, дадзеную яму Амерыкай, але i абразiў нашага Прэзiдэнта, назваўшыся ягоным сынам. Я хачу, каб кожны з вас памятаў, што...
   Але ў гэты момант памочнiк палкоўнiка па сувязi запрасiў яго да джыпа выклiкаў Генеральны штаб.
   Звычайна Баснер сам у адпаведны час дакладваў у Брусэль, што паспеў зрабiць i сёння, а тут...
   "Нарэшце даручаць штосьцi важнае!" - радасна забiлася сэрца.
   Фрэнк Баснер яшчэ не ведаў, што расейскi дэсант iмклiва высадзiўся на тэрыторыю, "апякаемую" iм i яго саюзнiкамi, i хутка "сядзе" на плечы спецпадраздзяленню, як не ведаў i таго, што Расея i паўднёва-атлантычны альянс, на чале з яго роднай Амерыкай, знаходзяцца ў стане пакуль неаб'яўленай вайны.
   Ён, пакiнуўшы ў страi ля бранятэхнiкi сваiх падначаленых, бадзёра падышоў да тэлефона i далажыў:
   - Камандзiр спецыяльнага падраздзялення, палкоўнiк Баснер слухае!
   - Слухайце ўважлiва, палкоўнiк! - пачуў ён у слухаўцы голас камандуючага. - Тэрмiнова паварочвайце ў паўднёвым напрамку i прабiвайцеся да ўзбярэжжа, дзе ў квадраце "X" вас будзе чакаць дэсантны карабель, якi вас падбярэ i дзе вы атрымаеце далейшыя распараджэннi. I яшчэ, палкоўнiк, - мы вас дадаткова прыкрыем з паветра, але будзьце гатовымi да сустрэчы з расейскiмi самалётамi.
   - Ёсць, сэр, iсцi ў паўднёвым напрамку на сустрэчу з дэсантным караблём! адчаканiў Баснер, а сам падумаў: "Адкуль тут расейцы?.."
   - Цяпер, палкоўнiк, - фармальна патрабаваў камандуючы, бо сёння ўжо чуў даклад Баснера, - дакладзiце коратка абстаноўку.
   - Усё нармальна, сэр! Усё iдзе па плану, акрамя адной дробязi...
   - Канфлiкт з насельнiцтвам? - удакладнiў камандуючы.
   - Прыйшлося, сэр, дзеля ўмацавання ваеннай дысцыплiны расстраляць аднаго дэзерцiра, якi, акрамя ўсяго, прыкiдваўся сынам нашага Прэзiдэнта i зневажаў...
   - Што-о-о?! - ажно зараўло ў слухаўцы. - Што ты сказаў?! Ты расстраляў Майка Х'юста?!
   - Так, сэр, яго... - няўпэўнена пацвердзiў палкоўнiк.
   - Балван! Iдыёт! - зноў зараўло ў слухаўцы, ад чаго Фрэнк Баснер, як яму падалося, iмгненна ператварыўся ў кавалак iльду...
   Камандуючы па-звярынаму рыкаў у слухаўку:
   - Балван! Ты расстраляў сапраўднага сына нашага Прэзiдэнта! Разумееш? Сы-на-а!
   У Баснера нервова залескацелi зубы, усё перамяшалася перад вачыма, сэрца раздзiралася ад едкага i знiшчальнага "балван!".
   Ён, Фрэнк Баснер, кадравы ваенны, якi прысвяцiў жыццё нацыянальнаму войску, маленькi вiнцiк у вялiкай i бруднай палiтыцы, дрыготкай рукой дастаў з кабуры пiсталет i, прыставiўшы да сiвой скронi, выстралiў, цяжка павалiўшыся перад строем сваiх падначаленых...
   Далёка ад гэтага месца, у штаб-кватэры НАТА ў Брусэлi, камандуючы аб'яднанымi саюзнiцкiмi сiламi ў гэтай вайне паклiкаў свайго першага намеснiка, аднаго з нямногiх, азнаёмленых з сапраўднай мэтай спецназа, i сказаў:
   - Пол Бартман, сын нашага Прэзiдэнта, расстраляны сваiм жа камандзiрам як дэзерцiр... Гэта - для нас з вамi. Толькi для нас! Сведкаў не павiнна быць! Спецпадраздзяленне Фрэнка Баснера загiнула да апошняга салдата. Да апошняга! Сын Прэзiдэнта Злучаных Штатаў Амерыкi - таксама па-геройску загiнуў, абараняючы дэмакратыю! Зразумела?!.
   - Ёсць, сэр! - адказаў першы намеснiк камандуючага...
   У гэты ж час, яшчэ далей ад распластанага на зямлi цела Фрэнка Баснера - у Вашынгтоне, Прэзiдэнт Злучаных Штатаў Амерыкi праводзiў у Белым доме нараду са сваiмi блiжэйшымi саратнiкамi.
   Мiнiстр абароны абмаляваў агульную напружаную абстаноўку ў свеце i спынiўся на пакуль асноўных ваенных дзеяннях i на дэсанцiраваннi расейскiх ваенных.
   - Як вы маглi такое дазволiць, маючы шматразовую ваенную перавагу? злосна спытаўся амерыканскi Прэзiдэнт.
   - Дзёрзкасць расейцаў...
   - Нахабства! - удакладнiў Прэзiдэнт. - Нахабства расейцаў i ваша разяўленасць!
   - У iх вялiкiя страты, спадар Прэзiдэнт, - паспрабаваў рэабiлiтавацца ваенны мiнiстр.
   - У нас не меншыя! - рэзка абарваў яго гаспадар Белага дома. - Цi вы лiчыце толькi iхнiя страты?
   - Усе дадзеныя...
   - Дзе расейскi дэсант? Чаму не скiнулi ў мора? - зноў перабiў мiнiстра Прэзiдэнт.
   - Iм удалося замацавацца, i яны працягваюць паглыбляцца, па сутнасцi, у тыле нашых войскаў, якiя вядуць жорсткiя баi з працiўнiкам далёка ад узбярэжжа.
   Сэрца амерыканскага Прэзiдэнта трывожна ёкнула - недзе там яго сын. А што, калi...
   Рэзка зазванiў прамы тэлефон з Брусэля.
   - Слухаю! - коратка сказаў у слухаўку Прэзiдэнт.
   - Спадар Прэзiдэнт! - пачуўся ўзрушаны голас камандуючага. - Сэр, я з вялiкiм жалем вымушаны Вам дакласцi, што Ваш сын па-геройску загiнуў...
   Прэзiдэнт збялеў. Слухаўка вывалiлася з раптоўна здранцвелай рукi...