Страница:
Наша вяртанне ў Лондан перапынялася не раз. Не раз мы зварочвалi з галоўнай магiстралi, спынялiся каля маленькiх будынкаў, у якiх я адразу пазнаваў вясковыя бальнiцы. На такiя прыпынкi Пуаро трацiў толькi некалькi хвiлiн, але кожны раз рабiўся больш упэўненым.
Ён нешта шэптам спытаў у Нормана, i той адказаў:
- Ага, яны чакаюць нас каля моста. Трэба павярнуць налева.
Мы звярнулi з дарогi, i ў змрочным святле я ледзь убачыў другi аўтамабiль, якi стаяў на ўзбочыне. У iм сядзелi двое цывiльных. Пуаро выйшаў з машыны i перагаварыў з iмi, пасля гэтага мы паехалi ў паўночным кiрунку; другi аўтамабiль паехаў за намi.
Нейкi час мы ехалi ў адзiн лонданскi паўночны прыгарад, куды, вiдаць, Пуаро i задумаў гэта падарожжа. Урэшце мы спынiлiся каля парадных дзвярэй нейкага высокага дома, крыху воддаль ад дарогi.
Норман i я засталiся ў аўтамабiлi. Пуаро i адзiн дэтэктыў падышлi да дзвярэй i пазванiлi. Дзверы адчынiла чыста апранутая служанка. Дэтэктыў сказаў ёй:
- Я - палiцэйскi афiцэр. Вось ордэр на вобыск у гэтым доме.
Дзяўчына войкнула, за ёй, у вестыбюлi, паказалася высокая прыгожая жанчына сярэдняга ўзросту.
- Зачыняй дзверы, Эдзiт. Гэта, пэўна, грабежнiкi.
Але Пуаро iмгненна паставiў нагу памiж прыадчыненымi дзвярамi i свiснуў у свiсток. Другi дэтэктыў i некалькi палiцэйскiх у цывiльным кiнулiся на падмогу i ўварвалiся ў дом.
Хвiлiн пяць мы з Норманам сядзелi ў адзiноце i нiчога не рабiлi. Урэшце дзверы зноў адчынiлiся, i нашы людзi вывелi траiх арыштаваных - жанчыну i двух мужчын. Жанчыну i аднаго мужчыну пасадзiлi ў другi аўтамабiль. Другога мужчыну сам Пуаро прывёў у нашу машыну.
- Я паеду з тымi, мой дружа. А вы паклапацiцеся пра гэтага джэнтльмена. Вы яго не ведаеце, не? Значыць, дазвольце мне прадставiць вам, пан О'Мэрфi!
О'Мэрфi! Мы паехалi ўжо, а я ўсё яшчэ глядзеў на яго з разяўленым ад здзiўлення ротам. На iм не было наручнiкаў, але я i падумаць не мог, што ён паспрабуе ўцячы. Ён сядзеў нiбы аглушаны, абыякавы. Ва ўсякiм разе, Норман i я для яго не iснавалi.
На маё здзiўленне, мы яшчэ паехалi далей у паўночным кiрунку. Значыцца, мы не вярталiся ў Лондан! Я не разумеў. Раптам аўтамабiль збавiў хуткасць, i я ўбачыў, што мы пад'ехалi да Хенданскага аэрадрома. Адразу я зразумеў Пуаро. Ён хацеў даляцець у Францыю самалётам.
Гэта была iдэя добрая, але непрактычная. Тэлеграма была б тут лепш. Час iшоў. Пуаро павiнен аддаць славу выратавання прэм'ер-мiнiстра iншым.
Як толькi мы спынiлiся, маёр Норман скокнуў з машыны, а яго месца заняў чалавек у цывiльным. Норман некалькi хвiлiн раiўся з Пуаро, потым хутка пайшоў.
Я таксама выскачыў з машыны i ўзяў Пуаро за руку.
- Вiншую вас, стары! Яны сказалi вам дакладнае месца? Але паслухайце, вы павiнны тэлеграфаваць у Францыю. Вы спознiцеся, калi паедзеце самi.
Некалькi секунд Пуаро з цiкаўнасцю глядзеў на мяне.
- На жаль, ёсць рэчы, якiя нельга паслаць тэлеграмаю.
У гэту хвiлiну вярнуўся маёр Норман з маладым афiцэрам у форме ВПС.
- Гэта капiтан Лаел, якi даставiць вас на самалёце ў Францыю. Ён гатовы ляцець неадкладна.
- Апранiцеся цяплей, сэр, - сказаў пiлот. - Я магу вам даць палiто, калi хочаце.
Пуаро паглядзеў на свой круглы вялiкi гадзiннiк. Цiха сказаў: "Так, час яшчэ ёсць", паглядзеў на маладога афiцэра i ветлiва пакланiўся.
- Дзякую, пан. Але не я - ваш пасажыр. Гэты джэнтльмен тут.
Сказаўшы гэта, ён адышоў крыху ўбок, i з цемры ступiла нейкая постаць. Гэта быў другi палонны - мужчына, якi ехаў у другiм аўтамабiлi. Як толькi яго твар аказаўся ў святле, я траха не крыкнуў ад здзiўлення.
Гэта быў прэм'ер-мiнiстр!
- Богам прашу, раскажыце мне ўсё пра гэта, - усклiкнуў я нецярплiва, як толькi Пуаро, Норман i я паехалi зноў у Лондан. - Як яны ўхiтрылiся пераправiць яго ў Ангельшчыну?
- Перапраўляць яго ў Ангельшчыну i не трэба было, - сказаў Пуаро. Прэм'ер-мiнiстр не пакiдаў краiны. Яго выкралi па дарозе з Вiндзара ў Лондан.
- Што?
- Я ўсё растлумачу. Прэм'ер-мiнiстр быў у сваiм аўтамабiлi, яго сакратар сядзеў з iм ззаду. Раптам да прэм'ер-мiнiстравага твару была прыцiснута насоўка з хлараформам...
- Але хто гэта зрабiў?
- Таленавiты лiнгвiст капiтан Данiэльс. Як толькi прэм'ер-мiнiстр страцiў прытомнасць, Данiэльс загадаў О'Мэрфi, якi нiчога гэтага не заўважыў, звярнуць направа. Праз некалькi ярдаў на гэтай бязлюднай дарозе стаяў вялiкi аўтамабiль, вiдаць, сапсаваны. Яго шафёр сiгналiць О'Мэрфi. О'Мэрфi збаўляе хуткасць. Незнаёмы наблiжаецца, Данiэльс высоўваецца з акна, i, мусiць, з дапамогаю анестэзiруючага рэчыва, якое дзейнiчае iмгненна, такога, як этылхларыд або хлараформ, трук паўтараецца. За некалькi секунд двух бездапаможных мужчын выцягваюць з аднаго аўтамабiля i пераносяць у другi, а iх месцы займае другая пара.
- Не можа быць!
- Яшчэ як! Вы глядзелi ў мюзiк-холе нумары, у якiх з дзiўнай дакладнасцю капiруюць славутых людзей. Прэм'ер-мiнiстра Ангельшчыны лягчэй прадублiраваць, чым, скажам, якога-небудзь мiстэра Смiта з Клапама*. Што да двайнiка О'Мэрфi, дык на яго нiхто не звяртаў увагi, i яшчэ ён мог прыкiнуцца напалоханым. З Чарынг-Кроса ён едзе на аўтамабiлi на месца сустрэчы са сваiмi сябрамi. Ён цяпер iграе дзве ролi - за сябе i за iншага чалавека. О'Мэрфi знiк, пакiнуўшы патрэбны падазроны след.
* Чыгуначны вузел у паўднёвым раёне Лондана.
- Але чалавека, якi сыграў ролю прэм'ер-мiнiстра, бачылi ўсе!
- Яго не бачыў нiхто з тых, хто ведаў прэм'ер-мiнiстра асабiста або блiзка. А Данiэльс, як толькi мог, абараняў яго ад кантактаў. Апроч таго, яго твар быў забiнтаваны, i нешта незвычайнае ў яго паводзiнах магло быць растлумачана як узрушэнне пасля замаху на яго. У мiстэра Мак-Адама слабы голас, i ён мала гаворыць перад якой-небудзь вялiкай прамоваю. Падман вельмi лёгка прайшоў бы ў Францыi. А калi гэтага рабiць стала нельга, прэм'ер-мiнiстр знiкае. Ангельская палiцыя спяшаецца праз Ла-Манш, i нiхто не цiкавiцца падрабязнасцямi першага нападу. Для стварэння бачнасцi, што выкраданне адбылося ў Францыi, Данiэльсу ўстаўляюць у рот кляп, вяжуць яго i на самай справе ўсыпляюць хлараформам.
- А чалавек, якi сыграў ролю прэм'ер-мiнiстра?
- Скiдае з сябе маску. Ён i падстаўны шафёр могуць быць арыштаваныя як падазроныя асобы, але нiхто не будзе падазраваць пра iх сапраўдную ролю ў гэтай драме, i ўрэшце iх адпусцяць за адсутнасцю доказаў.
- А сапраўдны прэм'ер-мiнiстр?
- Яго i О'Мэрфi завезлi ў дом мiсiс Эверард, так званай Данiэльсавай "цёткi" ў Хампстэдзе. А напраўду яна - мадам Берта Эбенталь, i палiцыя ўжо сачыла за ёю. Гэта быў маленькi, але каштоўны прэзент, якi я iм зрабiў, не кажучы ўжо пра Данiэльса. Ах, гэта была разумная задума, але яна не была разлiчана на таленавiтасць Эркюля Пуаро!
Я думаю, майго сябра можна было прабачыць за гэта самаўсхваленне.
- Калi вы ўпершыню пачалi падазраваць, як было ўсё на самай справе?
- Калi пачаў добра думаць! Мне нiяк не ўдавалася дастасаваць гэту справу да стральбы, але калi я даведаўся, што прэм'ер-мiнiстр паехаў у Францыю з забiнтаваным тварам, я пачаў разумець! I калi я наведаў усе вясковыя бальнiцы памiж Вiндзарам i Лонданам i даведаўся, што параненага прэм'ер-мiнiстра там нiхто не бачыў, я пераканаўся канчаткова. Астатняе было дзiцячаю гульнёю для такога розуму як у мяне!
На другi дзень Пуаро паказаў мне тэлеграму, якую ён толькi што атрымаў. У ёй не было нi пачатку, нi подпiсу. Было напiсана адно слова: "Своечасова".
Пасля, у той самы дзень, вячэрнiя газеты надрукавалi матэрыялы пра канферэнцыю саюзнiкаў. Яны падкрэслiвалi, што прамова мiстэра Мак-Адама зрабiла вялiкае ўражанне i не раз перапынялася авацыямi.
Ён нешта шэптам спытаў у Нормана, i той адказаў:
- Ага, яны чакаюць нас каля моста. Трэба павярнуць налева.
Мы звярнулi з дарогi, i ў змрочным святле я ледзь убачыў другi аўтамабiль, якi стаяў на ўзбочыне. У iм сядзелi двое цывiльных. Пуаро выйшаў з машыны i перагаварыў з iмi, пасля гэтага мы паехалi ў паўночным кiрунку; другi аўтамабiль паехаў за намi.
Нейкi час мы ехалi ў адзiн лонданскi паўночны прыгарад, куды, вiдаць, Пуаро i задумаў гэта падарожжа. Урэшце мы спынiлiся каля парадных дзвярэй нейкага высокага дома, крыху воддаль ад дарогi.
Норман i я засталiся ў аўтамабiлi. Пуаро i адзiн дэтэктыў падышлi да дзвярэй i пазванiлi. Дзверы адчынiла чыста апранутая служанка. Дэтэктыў сказаў ёй:
- Я - палiцэйскi афiцэр. Вось ордэр на вобыск у гэтым доме.
Дзяўчына войкнула, за ёй, у вестыбюлi, паказалася высокая прыгожая жанчына сярэдняга ўзросту.
- Зачыняй дзверы, Эдзiт. Гэта, пэўна, грабежнiкi.
Але Пуаро iмгненна паставiў нагу памiж прыадчыненымi дзвярамi i свiснуў у свiсток. Другi дэтэктыў i некалькi палiцэйскiх у цывiльным кiнулiся на падмогу i ўварвалiся ў дом.
Хвiлiн пяць мы з Норманам сядзелi ў адзiноце i нiчога не рабiлi. Урэшце дзверы зноў адчынiлiся, i нашы людзi вывелi траiх арыштаваных - жанчыну i двух мужчын. Жанчыну i аднаго мужчыну пасадзiлi ў другi аўтамабiль. Другога мужчыну сам Пуаро прывёў у нашу машыну.
- Я паеду з тымi, мой дружа. А вы паклапацiцеся пра гэтага джэнтльмена. Вы яго не ведаеце, не? Значыць, дазвольце мне прадставiць вам, пан О'Мэрфi!
О'Мэрфi! Мы паехалi ўжо, а я ўсё яшчэ глядзеў на яго з разяўленым ад здзiўлення ротам. На iм не было наручнiкаў, але я i падумаць не мог, што ён паспрабуе ўцячы. Ён сядзеў нiбы аглушаны, абыякавы. Ва ўсякiм разе, Норман i я для яго не iснавалi.
На маё здзiўленне, мы яшчэ паехалi далей у паўночным кiрунку. Значыцца, мы не вярталiся ў Лондан! Я не разумеў. Раптам аўтамабiль збавiў хуткасць, i я ўбачыў, што мы пад'ехалi да Хенданскага аэрадрома. Адразу я зразумеў Пуаро. Ён хацеў даляцець у Францыю самалётам.
Гэта была iдэя добрая, але непрактычная. Тэлеграма была б тут лепш. Час iшоў. Пуаро павiнен аддаць славу выратавання прэм'ер-мiнiстра iншым.
Як толькi мы спынiлiся, маёр Норман скокнуў з машыны, а яго месца заняў чалавек у цывiльным. Норман некалькi хвiлiн раiўся з Пуаро, потым хутка пайшоў.
Я таксама выскачыў з машыны i ўзяў Пуаро за руку.
- Вiншую вас, стары! Яны сказалi вам дакладнае месца? Але паслухайце, вы павiнны тэлеграфаваць у Францыю. Вы спознiцеся, калi паедзеце самi.
Некалькi секунд Пуаро з цiкаўнасцю глядзеў на мяне.
- На жаль, ёсць рэчы, якiя нельга паслаць тэлеграмаю.
У гэту хвiлiну вярнуўся маёр Норман з маладым афiцэрам у форме ВПС.
- Гэта капiтан Лаел, якi даставiць вас на самалёце ў Францыю. Ён гатовы ляцець неадкладна.
- Апранiцеся цяплей, сэр, - сказаў пiлот. - Я магу вам даць палiто, калi хочаце.
Пуаро паглядзеў на свой круглы вялiкi гадзiннiк. Цiха сказаў: "Так, час яшчэ ёсць", паглядзеў на маладога афiцэра i ветлiва пакланiўся.
- Дзякую, пан. Але не я - ваш пасажыр. Гэты джэнтльмен тут.
Сказаўшы гэта, ён адышоў крыху ўбок, i з цемры ступiла нейкая постаць. Гэта быў другi палонны - мужчына, якi ехаў у другiм аўтамабiлi. Як толькi яго твар аказаўся ў святле, я траха не крыкнуў ад здзiўлення.
Гэта быў прэм'ер-мiнiстр!
- Богам прашу, раскажыце мне ўсё пра гэта, - усклiкнуў я нецярплiва, як толькi Пуаро, Норман i я паехалi зноў у Лондан. - Як яны ўхiтрылiся пераправiць яго ў Ангельшчыну?
- Перапраўляць яго ў Ангельшчыну i не трэба было, - сказаў Пуаро. Прэм'ер-мiнiстр не пакiдаў краiны. Яго выкралi па дарозе з Вiндзара ў Лондан.
- Што?
- Я ўсё растлумачу. Прэм'ер-мiнiстр быў у сваiм аўтамабiлi, яго сакратар сядзеў з iм ззаду. Раптам да прэм'ер-мiнiстравага твару была прыцiснута насоўка з хлараформам...
- Але хто гэта зрабiў?
- Таленавiты лiнгвiст капiтан Данiэльс. Як толькi прэм'ер-мiнiстр страцiў прытомнасць, Данiэльс загадаў О'Мэрфi, якi нiчога гэтага не заўважыў, звярнуць направа. Праз некалькi ярдаў на гэтай бязлюднай дарозе стаяў вялiкi аўтамабiль, вiдаць, сапсаваны. Яго шафёр сiгналiць О'Мэрфi. О'Мэрфi збаўляе хуткасць. Незнаёмы наблiжаецца, Данiэльс высоўваецца з акна, i, мусiць, з дапамогаю анестэзiруючага рэчыва, якое дзейнiчае iмгненна, такога, як этылхларыд або хлараформ, трук паўтараецца. За некалькi секунд двух бездапаможных мужчын выцягваюць з аднаго аўтамабiля i пераносяць у другi, а iх месцы займае другая пара.
- Не можа быць!
- Яшчэ як! Вы глядзелi ў мюзiк-холе нумары, у якiх з дзiўнай дакладнасцю капiруюць славутых людзей. Прэм'ер-мiнiстра Ангельшчыны лягчэй прадублiраваць, чым, скажам, якога-небудзь мiстэра Смiта з Клапама*. Што да двайнiка О'Мэрфi, дык на яго нiхто не звяртаў увагi, i яшчэ ён мог прыкiнуцца напалоханым. З Чарынг-Кроса ён едзе на аўтамабiлi на месца сустрэчы са сваiмi сябрамi. Ён цяпер iграе дзве ролi - за сябе i за iншага чалавека. О'Мэрфi знiк, пакiнуўшы патрэбны падазроны след.
* Чыгуначны вузел у паўднёвым раёне Лондана.
- Але чалавека, якi сыграў ролю прэм'ер-мiнiстра, бачылi ўсе!
- Яго не бачыў нiхто з тых, хто ведаў прэм'ер-мiнiстра асабiста або блiзка. А Данiэльс, як толькi мог, абараняў яго ад кантактаў. Апроч таго, яго твар быў забiнтаваны, i нешта незвычайнае ў яго паводзiнах магло быць растлумачана як узрушэнне пасля замаху на яго. У мiстэра Мак-Адама слабы голас, i ён мала гаворыць перад якой-небудзь вялiкай прамоваю. Падман вельмi лёгка прайшоў бы ў Францыi. А калi гэтага рабiць стала нельга, прэм'ер-мiнiстр знiкае. Ангельская палiцыя спяшаецца праз Ла-Манш, i нiхто не цiкавiцца падрабязнасцямi першага нападу. Для стварэння бачнасцi, што выкраданне адбылося ў Францыi, Данiэльсу ўстаўляюць у рот кляп, вяжуць яго i на самай справе ўсыпляюць хлараформам.
- А чалавек, якi сыграў ролю прэм'ер-мiнiстра?
- Скiдае з сябе маску. Ён i падстаўны шафёр могуць быць арыштаваныя як падазроныя асобы, але нiхто не будзе падазраваць пра iх сапраўдную ролю ў гэтай драме, i ўрэшце iх адпусцяць за адсутнасцю доказаў.
- А сапраўдны прэм'ер-мiнiстр?
- Яго i О'Мэрфi завезлi ў дом мiсiс Эверард, так званай Данiэльсавай "цёткi" ў Хампстэдзе. А напраўду яна - мадам Берта Эбенталь, i палiцыя ўжо сачыла за ёю. Гэта быў маленькi, але каштоўны прэзент, якi я iм зрабiў, не кажучы ўжо пра Данiэльса. Ах, гэта была разумная задума, але яна не была разлiчана на таленавiтасць Эркюля Пуаро!
Я думаю, майго сябра можна было прабачыць за гэта самаўсхваленне.
- Калi вы ўпершыню пачалi падазраваць, як было ўсё на самай справе?
- Калi пачаў добра думаць! Мне нiяк не ўдавалася дастасаваць гэту справу да стральбы, але калi я даведаўся, што прэм'ер-мiнiстр паехаў у Францыю з забiнтаваным тварам, я пачаў разумець! I калi я наведаў усе вясковыя бальнiцы памiж Вiндзарам i Лонданам i даведаўся, што параненага прэм'ер-мiнiстра там нiхто не бачыў, я пераканаўся канчаткова. Астатняе было дзiцячаю гульнёю для такога розуму як у мяне!
На другi дзень Пуаро паказаў мне тэлеграму, якую ён толькi што атрымаў. У ёй не было нi пачатку, нi подпiсу. Было напiсана адно слова: "Своечасова".
Пасля, у той самы дзень, вячэрнiя газеты надрукавалi матэрыялы пра канферэнцыю саюзнiкаў. Яны падкрэслiвалi, што прамова мiстэра Мак-Адама зрабiла вялiкае ўражанне i не раз перапынялася авацыямi.