Страница:
Daniel Defo
ROBINSONO KRUSO
Parto I
Mi naskiДќis en Jorko, Anglujo, je Marto 1, 1632, kiu estas la sesjarrego de la reДќo Karolo la Unua. Infano, mi sentadis grandan deziron por pasigi mian vivon sur la maro; kaj pliaДќante, la deziro plifortiДќis; Дќis fine, mi forlasis mian lernejon kaj hejmon, kaj piede, mi trovis mian vojon al Hull, kie mi baldaЕ trovis okupadon sur Еќipo.
Post kiam ni velveturis kelke da tagoj, okazis ventego, kaj kvinanokte la Еќipo enfendiДќis. Д€iuj al la pumpiloj rapidis. La Еќipon ni sentis Дќemi en Д‰iuj siaj tabuloj, kaj Дќian trabaДµon ektremi de la antaЕa Дќis la posta parto; kaj baldaЕ klariДќis ke ne estas ia espero por Дќi, kaj ke Д‰io, kion ni povas fari, estas savi niajn vivojn.
Unue, ni pafadis pafilegojn por venigi helpon, kaj post kelke da tempo, Еќipo kuЕќante ne malproksime, alsendis boaton por helpi nin. Sed la maro estis tro maltrankvila por Дќi restadi Еќipflanke; tial ni elДµetis Еќnuregon, kiun la boatanoj ekkaptis kaj firme fiksis, kaj tiamaniere ni Д‰iuj enboatiДќis.
Tamen, vaniДќis en tia maltrankvila maro, por peni albordiДќi la Еќipon, kiu alsendis la virojn; aЕ aluzi la remilojn de la boato, kaj ni ne povis ion fari, krom Дќin lasi peliДќi teron.
Duonhore, nia Еќipo trafis rifon kaj subakviДќis, kaj Дќin ni ne vidis plu. Tre malrapide, ni alproksimiДќis teron, kiun iafoje ni vidis, kiam ajn la boato leviДќis sur la supro de ia alta ondo; kaj tie ni vidis homojn, kurante amase, tien kaj reen, havante unu celon, savi nin.
Fine, Дќojege, ni surteriДќis, kie bonЕќance, ni renkontis amikojn, kiuj donis al ni helpon por reveturi al Hull; kaj se tiam, mi havus la bonan sencon por iri hejmon, estus pli bone por mi.
La viro, kies Еќipo subakviДќis, diris kun grava mieno: “Junulo, ne iru plu surmaron; tiu ne estas la vivmaniero por vi.” “Kial do, sinjoro, vi mem iros plu surmaron?” “Tiu estas alia afero. Mi estas elnutrita por la maro, sed vi ne estas; vi venis sur mian Еќipon por eltrovi, la staton de vivo surmara, kaj vi povas diveni tion, kio okazos al vi, se vi ne reiros hejmon. Dio ne benos vin, kaj eble vi kaЕzis tiun-Д‰i tutan malbonon al ni.”
Mi ne parolis alian vorton al li, kiun vojon li iris, mi nek scias, nek deziris sciiДќi, Д‰ar mi estis ofendita pro tiu-Д‰i malДќentila parolado. Mi multe pensis; Д‰u iri hejmon, aЕ Д‰u iradi surmaron. Honto detenis min pri iri hejmon, kaj mi ne povis decidi la vivkuron, kiun mi estis ironta.
Kiel estis mia sorto travive, Д‰iam elekti la plej malbonon; tiel same mi nun faris. Mi havis oron en mia monujo, kaj bonan vestaДµon sur mia korpo, sed, surmaron mi ree iris.
Sed nun, mi havis pli malbonan Еќancon ol iam, Д‰ar, kiam ni estis tre malproksime enmaro, kelke da Turkoj en Еќipeto, plenД‰ase alproksimiДќis al ni. Ni levis tiom da veloj, kiom niaj velstangoj povis elporti, por ke ni forkuru de ili. Tamen, malgraЕ tio, ni vidis ke niaj malamikoj pli kaj pli alproksimiДќis, kaj certiДќis ke baldaЕ, ili atingos nian Еќipon.
Fine, ili atingis nin; sed ni direktis niajn pafilegojn sur ilin, kio kaЕzis portempe, ke ili deflanku sian vojon. Sed, ili daЕrigis pafadon sur ni tiel longe, kiel ili estis en pafspaco. ProksimiДќante la duan fojon, kelkaj viroj atingis la ferdekon de nia Еќipo, kaj ektranД‰is la velojn, kaj ekfaris Д‰iuspecajn difektaДµojn. Tial, post kiam dek el niaj Еќipanoj kuЕќas mortitaj, kaj la plimulto el la ceteraj havas vundojn, ni kapitulacis.
La Д‰efo de la Turkoj prenis min kiel sian rabaДµon, al haveno okupita de MaЕroj. Li ne agis al mi tiel malbone, kiel mi lin unue juДќis, sed li min laborigis kun la ceteraj de siaj sklavoj. Tio estis ЕќanДќo en mia vivo, kiun mi neniam antaЕvidis. Ho ve! kiom mia koro malДќojis, pensante pri tiuj, kiujn mi lasis hejme, al kiuj mi ne montris tiom da komplezemo kiom diri “AdiaЕi” kiam mi iris surmaron, aЕ sciigi tion, kion mi intencas fari!
Tamen, Д‰io, kion mi travivis tiam, estas nur antaЕgusto de la penadoj kaj zorgoj, kiujn de tiam estis mia sorto suferi.
Unue, mi pensis, ke la Turko kunprenos min kun si, kiam li ree iros surmaron, kaj ke mi iel povos liberiДќi; sed la espero nelonge daЕris, Д‰ar tiatempe li lasis min surtere por prizorgi liajn rikoltojn. Tiamaniere mi vivis du jarojn. Tamen, la Turko konante kaj vidante min plu, min pli kaj pli liberigis. Li unufoje aЕ dufoje Д‰iusemajne, veturis en sia boato por kapti iajn platfiЕќojn, kaj iafoje, li kunprenis min kaj knabon kun si, Д‰ar ni estas rapidaj Д‰e tia sporto, kaj tial li pli kaj pli Еќatis min.
Unu tagon, la Turko elsendis min, viron kaj knabon, boate, por kapti kelke da fiЕќoj. Surmare, okazas tia densa nebulo, ke dekduhore, ni ne povas vidi la teron, kvankam ni ne estas pli ol duonmejlon (800 metrojn) de la terbordo; kaj morgaЕtage, kiam la suno leviДќis, nia boato estas enmaro almenaЕ dek mejlojn (16 kilometrojn) de la terbordo. La vento vigle blovis, kaj ni Д‰iuj tre bezonis nutraДµon; sed fine per la helpo de remiloj kaj veloj ni sendanДќere reatingis la terbordon.
Kiam la Turko sciiĝis kiamaniere ni vojperdis, li diris, ke de nun, kiam li velveturos, li prenos boaton, kiu enhavos ĉion, kion ni bezonus, se ni longatempe estus detenataj surmare. Tial li farigis grandan kajuton en la longboato de sia ŝipo, kiel ankaŠĉambron por ni sklavoj. Unu tagon, li min sendis, por ke mi ordigu la boaton pro tio, ke li havas du amikojn, kiuj intencas veturi kun li por fiŝkapti. Sed kiam la tempo alvenis, ili ne veturas; tial li sendis min, viron kaj knabon — kies nomo estas Zuro — por kapti kelke da fiŝoj por la gastoj, kiuj estas vespermanĝontaj kun li.
Subite, eniris en mian kapon la ideo, ke nun estas bona okazo, boate forkuri kaj liberiДќi. Tial mi tuj prenis tiom da nutraДµo, kiom mi povas havigi, kaj mi diris al la viro, ke estus tro malrespekte, manДќante la panon metitan en la boaton por la Turko. Li diris, ke li pensas tiel same, tial li alportis sakon da rizo kaj kelke da ruskoj (kukoj).
Dum la viro estis surtere, mi provizis iom da vino, pecegon da vakso, segilon, hakilon, fosilon, iom da ŝnurego, kaj ĉiuspecajn objektojn, kiuj eble estos utilaj al ni. Mi sciis, kie troviĝas la vinkesto de la Turko, kaj mi ĝin metis surboaton dum la viro estas surtere. Per alia ruzo, mi havigis ĉion, kion mi bezonis. Mi diris al la knabo, “La pafiloj de la Turko estas en la boato, sed ne troviĝas ia pafaĵo. Ĉu vi pensas, ke vi povas havigi iom da ĝi? Vi scias kie ĝi estas konservata, kaj eble ni volos pafi birdon aŠdu.” Li do alportis kesto kaj saketon, kiuj enhavas ĉion, kion ni eble bezonas por la pafiloj. Tiujn-ĉi mi metis surboaton, kaj poste velveturis por fiŝkapti.
La vento blovis de la nordo, aЕ nordokcidento, tia vento estis malbona por mi; Д‰ar, se Дќi estus de la sudo, mi estus povinta velveturi al la terbordo de Hispanujo. Tamen, de kiu ajn loko la vento blovos, mi estis decidinta forkuri kaj lasi la ceterajn al ilia sorto. Mi do mallevis miajn hokfadenojn kvazaЕ fiЕќkapti, sed mi zorgis, ke mi havu malbonan sukceson; kaj kiam la fiЕќoj mordis, mi ilin ne eltiris, Д‰ar mi deziris, ke la MaЕro ilin ne vidu. Mi diris al li, “Tiu-Д‰i loko estas nebona; ni ne kaptos fiЕќojn tie-Д‰i; ni devas iom antaЕen iri.” Nu, la MaЕro pensis, ke tion fari ne estos malbone. Li levis la velojn, kaj, Д‰ar la direktilo estis en miaj manoj, mi elsendis la boaton unu mejlon aЕ plu enmaron, kaj poste Дќin haltigis, kvazaЕ mi intencas fiЕќkapti.
Nun, mi pripensis, tiu-Д‰i estas mia okazo liberiДќi; tial mi transdonis la direktilon al la knabo, kaj tiam ekprenis la MaЕron Д‰irkaЕ la talio, kaj elДµetis lin el la boato.
Malsupren li falis! sed baldaЕ reaperis por ke, li povis naДќi kvazaЕ anaso. Li diris, ke li volonte irus Д‰irkaЕ la mondo kun mi, se mi enprenus lin.
Iom timante ke li surrampos la boatflankon, kaj reeniĝos perforte, mi direktis mian pafilon sur lin, kaj diris, “Vi facile povas naĝi alteron se vi tion deziras; tial, rapidiĝu tien; plie, se vi reen alproksimiĝos la boaton, vi ricevos kuglon tra la kapo, ĉar, mi de nun intencas esti libera viro.”
Tiam li eknaДќis, kaj sendube sendanДќere atingis la terbordon, Д‰ar la maro estis tre trankvila.
Unue, mi intencis kunpreni la MaЕron kun mi, kaj naДќigi Zuron alteron; sed la MaЕro ne estis viro pri kiu mi povis konfidi.
Post kiam li foriĝis, mi diris al Zuro, “Se vi ĵuros, ke vi estos fidela al mi, vi iam fariĝos grava viro; se vi ne ĵuros, mi certe ankaŠvin elĵetos el la boato.”
La knabo tiel dolĉe ridetis, kiam li ĵuris resti fidela al mi, ke mi lin ne povis dubi en mia koro.
Dum ankoraЕ ni povis vidi la MaЕron (survoje alteren) ni antaЕen iris enmaron, por ke li kaj tiuj, kiuj nin vidis de la terbordo, kredu ke ni iros al la influejo de la markolo, Д‰ar neniu velveturis al la suda marbordo, Д‰ar tie loДќas gento da homoj, kiuj laЕ sciigoj, mortigas kaj manДќas siajn malamikojn.
Tiam mi direktis mian veturadon oriente, por ke ni laЕlongiru la marbordon, kaj, havante favoron venton kaj trankvilan maron, ni morgaЕtagmeze estis malapud kaj preter la povo de la Turko.
AnkoraЕ, mi timis, ke mi estus kaptota de la MaЕroj; tial mi ne volis iri surteron tage. Duonlume, ni direktis nian boaton alteren, kaj atingis la enfluejon riveretan, de kiu mi pensis, ni povos naДќi surteron, kaj tiam rigardi la Д‰irkaЕaДµojn. Sed kiam malheliДќis la lumo, ni aЕdis strangajn sonojn, bojojn, kriegojn, gruntojn, blekadojn. La malfeliД‰a knabo diris, ke li ne kuraДќas iri surteron antaЕ la tagiДќo. “Nu,” mi diris, “tiuokaze, ni atendu, sed, tage, povas vidi nin la homoj, kiuj eble nin pli malhelpos ol sovaДќaj bestoj.” “Tiam ni pafilos ilin,” ridante diris Zuro, “kaj forkurigu ilin.”
Mi Дќojis vidi, ke la knabo montras tiom da gajeco, kaj mi donis al li iom da pano kaj rizo. Tiunokte, ni silente ripozis, sed ne longe dormis, Д‰ar, post kelke da horoj, iaj grandegaj bestoj malsuprenvenis al la maro, por sin bani. La malfeliД‰a knabo ektremis de kapo al piedoj pro la vidaДµo. Unu el tiuj bestoj alproksimiДќis nian boaton, kaj, kvankam estis tro mallume por Дќin bone vidi, ni aЕdis Дќin blovi, kaj sciis, pro Дќia bruego, ke Дќi certe estas granda. Fine, la bruto tiom alproksimiДќis la boaton, kiom la longeco de du remiloj; tial mi pafis sur Дќin, kaj Дќi naДќis alteren.
La blekegoj kaj kriegoj, kiujn faris bestoj kaj birdoj pro la bruo de mia pafilo, Еќajne montris, ke ni faris malbonan elekton por surterejo; sed, vole ne vole, ni devis iri surtere por serД‰i freЕќan fonton, por ke ni povu plenigi niajn barelojn. Zuro diris, ke li eltrovus, Д‰u la fontaj akvoj taЕgas por trinki, se mi permesus al li preni unu el la botelegoj, kaj, ke li Дќin reportos plenigitan se la akvo estas bona. “Kial vi volas iri?” mi diris; “Kial mi ne estas ironta? Vi povas resti en la boato.” KontraЕe, Zuro diris, “Se la savaДќuloj venos, ili min manДќu; sed vi forkuru.” Mi devis ami la junulon pro la afabla parolado. “Nu,” mi diris, “Ni ambaЕ iros, kaj se la sovaДќuloj venos, ni ilin mortigu; ja, ili ne manДќos aЕ vin aЕ min.”
Mi donis al Zuro iom da rumo el la kesto de la Turko por reforti lin kaj ni iris surteron. La knabo ekiris kun sia pafilo mejlon de la loko, kie ni surteriris, kaj li revenis kun leporo, kiun li mortpafis, kaj kiun ni Дќoje kuiris kaj manДќis; laЕ la bona novaДµo, kiun li raportis, li eltrovis fonton, kaj ne vidis sovaДќulojn.
Mi divenis, ke la Promontoro de la Verdaj Insuloj ne estas malproksime, Д‰ar mi vidis la supron de la Granda Pinto, kiun kiel mi sciis, estas apud ili. Mia sola espero estis, ke laЕlongirante la terbondon, ni trovos Еќipon, kiu enЕќipigos nin; kaj tiam, kaj ne antaЕ tiam, mi sentos kvazaЕ libera viro. Unuvonte, mi konfidis mian sorton al la Еќanco; aЕ renkonti ian Еќipon aЕ morti.
Surteron ni ekvidis iujn homojn, kiuj staras kaj rigardas nin. Ili estis nignaj, kaj ne portis vestaДµon. Mi estus irinta surteron al ili, sed Zuro, — kiu sciis plej bone — diris, “Ne vi iru! Ne vi iru!” Tial mi direktis la boaton laЕteron, por ke mi povu paroli kun ili, kaj ili longaspace iradis laЕ ni. Mi ekvidis, ke unu havas lancon en mano.
Mi faris signojn, ke ili alportu iom da nutraДµo al mi, kaj ili siaparte faris signojn, ke mi haltu mian boaton. Tial mi demetis la supran parton de mia velo, kaj haltis, tiam du el ili ekforkuris; kaj, duonhore revenis kun iom da sekiДќita viando, kaj ia greno kiu kreskas en tiu parto de la mondo. Tion-Д‰i ni deziregis, sed ne sciis, kiel havigi Дќin, Д‰ar ni ne kuraДќis iri surteron al ili, nek ili kuraДќis alproksimiДќi al ni.
Fine, ili eltrovis peron sendanĝeran por ni ĉiuj. Alportante la nutraĵon al la marbordo, ili ĝin demetis kaj tre fortirigis si mem dum ni ĝin prenis. Ni faris signojn por montri nian dankon, ne havante ion alian, kion ni povas doni al ili. Sed bonŝance, ni baldaŠkaptis grandan donacon por ili; ĉar du sovaĝaj bestoj de la sama speco, pri kiu mi jam priparolis, venis plenĉase de la montetoj al la maro.
Ili naДќis kvazaЕ ili venis por sportigi. Д€iuj forkuris de ili krom tiu, kiu portas la lancon. Unu el tiuj bestoj alproksimiДќis nian boaton; tial mi Дќin atendis kun mia pafilo; kaj tuj kiam Дќi estis en pafspaco, mi Дќin pafis tra la kapo. Dufoje Дќi subakviДќis kaj dufoje Дќi suprenleviДќis; kaj poste Дќi naДќis alteren, kaj falis senviva. La viroj tiom timis pro la pafilbruo, kiom ili antaЕe timis je la vidaДµo de la bestoj. Sed kiam mi faris signojn por ke ili venu al la marbordo, ill tuj venis.
Ili rapidis al sia rabaДµo; kaj tordante Д‰irkaЕ Дќi Еќnuregon, ili Дќin sendanДќere eltiris surteron.
Ni nun lasis niajn savaДќulojn kaj iradis dekdu tagojn plu. La terbordo antaЕ ni etendis sin kvar aЕ kvin mejlojn, (6.8 aЕ 8.3 kilometrojn) bekforme; kaj ni devis veturi iom de la terbordo por atingi tiun terpinton, tiel ke ni portempe ne vidis teron.
Mi konfidis la direktilon al Zuro, kaj sidiДќis por pripensi tion, kion estos plej bone nun fari; kiam subite mi aЕdis, ke la knabo krias, “Ŝipon kun velo! Еќipon kun velo!” Li ne montris multe da Дќojo je la vidaДµo, opiniante, ke la Еќipo venis por repreni lin; sed mi bone scias, laЕ la Еќajno, ke Дќi ne estas iu el la Еќipoj de la Turko.
Mi levis kiel eble plej multe da veloj por renkonti la Еќipon Дќiavoje, kaj ordonis al Zuro, ke li ekpafu pafilon, Д‰ar mi esperis, ke se tiuj, kiuj estas sur la ferdeko ne povus aЕdi la sonon, ili vidus la fumigadon. Ili ja Дќin vidis, kaj tuj demetis siajn velojn por ke ni povu atingi ilin, kaj trihore, ni estis Д‰e la Еќipflanko. La viroj parolis kun ni per la franca lingvo, sed ni ne povis kompreni tion, kion ili diras. Fine, Skoto surЕќipe diris per mia lingvo, “Kiu vi estas? De kien vi venas?” Mi diris al li iomvorte, kiel mi liberiДќis de la MaЕroj.
Tiam, la ŝipestro invitis min veni ŝipbordon, kaj enŝipis min, Zuron kaj ĉiujn miajn posedaĵojn. Mi diris al li, ke li havu ĉion, kion mi havas; sed li respondis, “Vi estas rericevonta viajn posedaĵojn post kiam ni atingos teron, ĉar mi por vi nur faris tion, kion por mi vi farus samstate.”
Li pagis al mi multan monon por mia boato, kaj diris, ke mi ricevos egalan monon por Zuro, se mi lin fordonus. Sed mi diris al li, ke liberiДќinte kun helpo de la knabo, mi lin ne volas vendi. Li diris, ke estas juste kaj prave por mi tiel senti, sed, se mi decidus fordoni Zuron, li estus liberigota dujare. Tial, Д‰ar la sklavo deziris iri, mi nenial diris ne. Trisemajne mi alvenis al Д€iuj Sanktuloj Golfeto, kaj nun mi estis liberulo.
Mi ricevis multan monon por ĉiujn miaj posedaĵoj, kaj kun ĝi, mi iris surteron. Sed mi tute ne sciis, kion nun fari. Fine mi renkontis viron, kies stato estas laŠla mia, kaj ni ambaŠakiris pecon da tero, por ĝin prilabori. Mia farmilaro, laŠla lia, estis malgranda, sed ni produktigis la farmojn sufiĉe por subteni nin, sed ne plu. Ni bezonis helpon, kaj nun mi eksentis, ke mi eraris, ellasante la knabon.
Mi tute ne Еќatis tiun manieron de vivo. Kion! mi pensis, Д‰u mi venis tian longan vojon por fari tion, kion mi laЕbone povus fari hejme, kaj kun miaj parencoj Д‰irkaЕ mi? Kaj pligrandiДќis mia malДќojo, Д‰ar la bonamiko, kiu min alЕќipis tien-Д‰i, intencas nune lasi tiun-Д‰i terbordon.
Kiam mi estis knabo, kaj ekiris surmaron, mi metis en la manojn de mia onklino, iom da mono pri kiu, mia bonamiko diris, ke mi bone farus, se mi ĝin elspezus pro mia bieno. Tial, post kiam li revenis hejmon, li alsendis iom da ĝi kontante, kaj la restaĵon kiel tukoj, ŝtofoj, lanaĵoj, kaj similaĵoj, kiujn li aĉetis. Mia onklino tiam metis en liajn manojn iom da livroj, kiel donaco al li, por montri sian dankecon pro ĉio, kion li faris por mi; kaj per tiu mono, li afable aĉetis sklavon por mi. Intertempe, mi jam aĉetis sklavon, tial mi nun havas du, kaj ĉio prosperis dum la sekvanta jaro.
Post kiam ni velveturis kelke da tagoj, okazis ventego, kaj kvinanokte la Еќipo enfendiДќis. Д€iuj al la pumpiloj rapidis. La Еќipon ni sentis Дќemi en Д‰iuj siaj tabuloj, kaj Дќian trabaДµon ektremi de la antaЕa Дќis la posta parto; kaj baldaЕ klariДќis ke ne estas ia espero por Дќi, kaj ke Д‰io, kion ni povas fari, estas savi niajn vivojn.
Unue, ni pafadis pafilegojn por venigi helpon, kaj post kelke da tempo, Еќipo kuЕќante ne malproksime, alsendis boaton por helpi nin. Sed la maro estis tro maltrankvila por Дќi restadi Еќipflanke; tial ni elДµetis Еќnuregon, kiun la boatanoj ekkaptis kaj firme fiksis, kaj tiamaniere ni Д‰iuj enboatiДќis.
Tamen, vaniДќis en tia maltrankvila maro, por peni albordiДќi la Еќipon, kiu alsendis la virojn; aЕ aluzi la remilojn de la boato, kaj ni ne povis ion fari, krom Дќin lasi peliДќi teron.
Duonhore, nia Еќipo trafis rifon kaj subakviДќis, kaj Дќin ni ne vidis plu. Tre malrapide, ni alproksimiДќis teron, kiun iafoje ni vidis, kiam ajn la boato leviДќis sur la supro de ia alta ondo; kaj tie ni vidis homojn, kurante amase, tien kaj reen, havante unu celon, savi nin.
Fine, Дќojege, ni surteriДќis, kie bonЕќance, ni renkontis amikojn, kiuj donis al ni helpon por reveturi al Hull; kaj se tiam, mi havus la bonan sencon por iri hejmon, estus pli bone por mi.
La viro, kies Еќipo subakviДќis, diris kun grava mieno: “Junulo, ne iru plu surmaron; tiu ne estas la vivmaniero por vi.” “Kial do, sinjoro, vi mem iros plu surmaron?” “Tiu estas alia afero. Mi estas elnutrita por la maro, sed vi ne estas; vi venis sur mian Еќipon por eltrovi, la staton de vivo surmara, kaj vi povas diveni tion, kio okazos al vi, se vi ne reiros hejmon. Dio ne benos vin, kaj eble vi kaЕzis tiun-Д‰i tutan malbonon al ni.”
Mi ne parolis alian vorton al li, kiun vojon li iris, mi nek scias, nek deziris sciiДќi, Д‰ar mi estis ofendita pro tiu-Д‰i malДќentila parolado. Mi multe pensis; Д‰u iri hejmon, aЕ Д‰u iradi surmaron. Honto detenis min pri iri hejmon, kaj mi ne povis decidi la vivkuron, kiun mi estis ironta.
Kiel estis mia sorto travive, Д‰iam elekti la plej malbonon; tiel same mi nun faris. Mi havis oron en mia monujo, kaj bonan vestaДµon sur mia korpo, sed, surmaron mi ree iris.
Sed nun, mi havis pli malbonan Еќancon ol iam, Д‰ar, kiam ni estis tre malproksime enmaro, kelke da Turkoj en Еќipeto, plenД‰ase alproksimiДќis al ni. Ni levis tiom da veloj, kiom niaj velstangoj povis elporti, por ke ni forkuru de ili. Tamen, malgraЕ tio, ni vidis ke niaj malamikoj pli kaj pli alproksimiДќis, kaj certiДќis ke baldaЕ, ili atingos nian Еќipon.
Fine, ili atingis nin; sed ni direktis niajn pafilegojn sur ilin, kio kaЕzis portempe, ke ili deflanku sian vojon. Sed, ili daЕrigis pafadon sur ni tiel longe, kiel ili estis en pafspaco. ProksimiДќante la duan fojon, kelkaj viroj atingis la ferdekon de nia Еќipo, kaj ektranД‰is la velojn, kaj ekfaris Д‰iuspecajn difektaДµojn. Tial, post kiam dek el niaj Еќipanoj kuЕќas mortitaj, kaj la plimulto el la ceteraj havas vundojn, ni kapitulacis.
La Д‰efo de la Turkoj prenis min kiel sian rabaДµon, al haveno okupita de MaЕroj. Li ne agis al mi tiel malbone, kiel mi lin unue juДќis, sed li min laborigis kun la ceteraj de siaj sklavoj. Tio estis ЕќanДќo en mia vivo, kiun mi neniam antaЕvidis. Ho ve! kiom mia koro malДќojis, pensante pri tiuj, kiujn mi lasis hejme, al kiuj mi ne montris tiom da komplezemo kiom diri “AdiaЕi” kiam mi iris surmaron, aЕ sciigi tion, kion mi intencas fari!
Tamen, Д‰io, kion mi travivis tiam, estas nur antaЕgusto de la penadoj kaj zorgoj, kiujn de tiam estis mia sorto suferi.
Unue, mi pensis, ke la Turko kunprenos min kun si, kiam li ree iros surmaron, kaj ke mi iel povos liberiДќi; sed la espero nelonge daЕris, Д‰ar tiatempe li lasis min surtere por prizorgi liajn rikoltojn. Tiamaniere mi vivis du jarojn. Tamen, la Turko konante kaj vidante min plu, min pli kaj pli liberigis. Li unufoje aЕ dufoje Д‰iusemajne, veturis en sia boato por kapti iajn platfiЕќojn, kaj iafoje, li kunprenis min kaj knabon kun si, Д‰ar ni estas rapidaj Д‰e tia sporto, kaj tial li pli kaj pli Еќatis min.
Unu tagon, la Turko elsendis min, viron kaj knabon, boate, por kapti kelke da fiЕќoj. Surmare, okazas tia densa nebulo, ke dekduhore, ni ne povas vidi la teron, kvankam ni ne estas pli ol duonmejlon (800 metrojn) de la terbordo; kaj morgaЕtage, kiam la suno leviДќis, nia boato estas enmaro almenaЕ dek mejlojn (16 kilometrojn) de la terbordo. La vento vigle blovis, kaj ni Д‰iuj tre bezonis nutraДµon; sed fine per la helpo de remiloj kaj veloj ni sendanДќere reatingis la terbordon.
Kiam la Turko sciiĝis kiamaniere ni vojperdis, li diris, ke de nun, kiam li velveturos, li prenos boaton, kiu enhavos ĉion, kion ni bezonus, se ni longatempe estus detenataj surmare. Tial li farigis grandan kajuton en la longboato de sia ŝipo, kiel ankaŠĉambron por ni sklavoj. Unu tagon, li min sendis, por ke mi ordigu la boaton pro tio, ke li havas du amikojn, kiuj intencas veturi kun li por fiŝkapti. Sed kiam la tempo alvenis, ili ne veturas; tial li sendis min, viron kaj knabon — kies nomo estas Zuro — por kapti kelke da fiŝoj por la gastoj, kiuj estas vespermanĝontaj kun li.
Subite, eniris en mian kapon la ideo, ke nun estas bona okazo, boate forkuri kaj liberiДќi. Tial mi tuj prenis tiom da nutraДµo, kiom mi povas havigi, kaj mi diris al la viro, ke estus tro malrespekte, manДќante la panon metitan en la boaton por la Turko. Li diris, ke li pensas tiel same, tial li alportis sakon da rizo kaj kelke da ruskoj (kukoj).
Dum la viro estis surtere, mi provizis iom da vino, pecegon da vakso, segilon, hakilon, fosilon, iom da ŝnurego, kaj ĉiuspecajn objektojn, kiuj eble estos utilaj al ni. Mi sciis, kie troviĝas la vinkesto de la Turko, kaj mi ĝin metis surboaton dum la viro estas surtere. Per alia ruzo, mi havigis ĉion, kion mi bezonis. Mi diris al la knabo, “La pafiloj de la Turko estas en la boato, sed ne troviĝas ia pafaĵo. Ĉu vi pensas, ke vi povas havigi iom da ĝi? Vi scias kie ĝi estas konservata, kaj eble ni volos pafi birdon aŠdu.” Li do alportis kesto kaj saketon, kiuj enhavas ĉion, kion ni eble bezonas por la pafiloj. Tiujn-ĉi mi metis surboaton, kaj poste velveturis por fiŝkapti.
La vento blovis de la nordo, aЕ nordokcidento, tia vento estis malbona por mi; Д‰ar, se Дќi estus de la sudo, mi estus povinta velveturi al la terbordo de Hispanujo. Tamen, de kiu ajn loko la vento blovos, mi estis decidinta forkuri kaj lasi la ceterajn al ilia sorto. Mi do mallevis miajn hokfadenojn kvazaЕ fiЕќkapti, sed mi zorgis, ke mi havu malbonan sukceson; kaj kiam la fiЕќoj mordis, mi ilin ne eltiris, Д‰ar mi deziris, ke la MaЕro ilin ne vidu. Mi diris al li, “Tiu-Д‰i loko estas nebona; ni ne kaptos fiЕќojn tie-Д‰i; ni devas iom antaЕen iri.” Nu, la MaЕro pensis, ke tion fari ne estos malbone. Li levis la velojn, kaj, Д‰ar la direktilo estis en miaj manoj, mi elsendis la boaton unu mejlon aЕ plu enmaron, kaj poste Дќin haltigis, kvazaЕ mi intencas fiЕќkapti.
Nun, mi pripensis, tiu-Д‰i estas mia okazo liberiДќi; tial mi transdonis la direktilon al la knabo, kaj tiam ekprenis la MaЕron Д‰irkaЕ la talio, kaj elДµetis lin el la boato.
Malsupren li falis! sed baldaЕ reaperis por ke, li povis naДќi kvazaЕ anaso. Li diris, ke li volonte irus Д‰irkaЕ la mondo kun mi, se mi enprenus lin.
Iom timante ke li surrampos la boatflankon, kaj reeniĝos perforte, mi direktis mian pafilon sur lin, kaj diris, “Vi facile povas naĝi alteron se vi tion deziras; tial, rapidiĝu tien; plie, se vi reen alproksimiĝos la boaton, vi ricevos kuglon tra la kapo, ĉar, mi de nun intencas esti libera viro.”
Tiam li eknaДќis, kaj sendube sendanДќere atingis la terbordon, Д‰ar la maro estis tre trankvila.
Unue, mi intencis kunpreni la MaЕron kun mi, kaj naДќigi Zuron alteron; sed la MaЕro ne estis viro pri kiu mi povis konfidi.
Post kiam li foriĝis, mi diris al Zuro, “Se vi ĵuros, ke vi estos fidela al mi, vi iam fariĝos grava viro; se vi ne ĵuros, mi certe ankaŠvin elĵetos el la boato.”
La knabo tiel dolĉe ridetis, kiam li ĵuris resti fidela al mi, ke mi lin ne povis dubi en mia koro.
Dum ankoraЕ ni povis vidi la MaЕron (survoje alteren) ni antaЕen iris enmaron, por ke li kaj tiuj, kiuj nin vidis de la terbordo, kredu ke ni iros al la influejo de la markolo, Д‰ar neniu velveturis al la suda marbordo, Д‰ar tie loДќas gento da homoj, kiuj laЕ sciigoj, mortigas kaj manДќas siajn malamikojn.
Tiam mi direktis mian veturadon oriente, por ke ni laЕlongiru la marbordon, kaj, havante favoron venton kaj trankvilan maron, ni morgaЕtagmeze estis malapud kaj preter la povo de la Turko.
AnkoraЕ, mi timis, ke mi estus kaptota de la MaЕroj; tial mi ne volis iri surteron tage. Duonlume, ni direktis nian boaton alteren, kaj atingis la enfluejon riveretan, de kiu mi pensis, ni povos naДќi surteron, kaj tiam rigardi la Д‰irkaЕaДµojn. Sed kiam malheliДќis la lumo, ni aЕdis strangajn sonojn, bojojn, kriegojn, gruntojn, blekadojn. La malfeliД‰a knabo diris, ke li ne kuraДќas iri surteron antaЕ la tagiДќo. “Nu,” mi diris, “tiuokaze, ni atendu, sed, tage, povas vidi nin la homoj, kiuj eble nin pli malhelpos ol sovaДќaj bestoj.” “Tiam ni pafilos ilin,” ridante diris Zuro, “kaj forkurigu ilin.”
Mi Дќojis vidi, ke la knabo montras tiom da gajeco, kaj mi donis al li iom da pano kaj rizo. Tiunokte, ni silente ripozis, sed ne longe dormis, Д‰ar, post kelke da horoj, iaj grandegaj bestoj malsuprenvenis al la maro, por sin bani. La malfeliД‰a knabo ektremis de kapo al piedoj pro la vidaДµo. Unu el tiuj bestoj alproksimiДќis nian boaton, kaj, kvankam estis tro mallume por Дќin bone vidi, ni aЕdis Дќin blovi, kaj sciis, pro Дќia bruego, ke Дќi certe estas granda. Fine, la bruto tiom alproksimiДќis la boaton, kiom la longeco de du remiloj; tial mi pafis sur Дќin, kaj Дќi naДќis alteren.
La blekegoj kaj kriegoj, kiujn faris bestoj kaj birdoj pro la bruo de mia pafilo, Еќajne montris, ke ni faris malbonan elekton por surterejo; sed, vole ne vole, ni devis iri surtere por serД‰i freЕќan fonton, por ke ni povu plenigi niajn barelojn. Zuro diris, ke li eltrovus, Д‰u la fontaj akvoj taЕgas por trinki, se mi permesus al li preni unu el la botelegoj, kaj, ke li Дќin reportos plenigitan se la akvo estas bona. “Kial vi volas iri?” mi diris; “Kial mi ne estas ironta? Vi povas resti en la boato.” KontraЕe, Zuro diris, “Se la savaДќuloj venos, ili min manДќu; sed vi forkuru.” Mi devis ami la junulon pro la afabla parolado. “Nu,” mi diris, “Ni ambaЕ iros, kaj se la sovaДќuloj venos, ni ilin mortigu; ja, ili ne manДќos aЕ vin aЕ min.”
Mi donis al Zuro iom da rumo el la kesto de la Turko por reforti lin kaj ni iris surteron. La knabo ekiris kun sia pafilo mejlon de la loko, kie ni surteriris, kaj li revenis kun leporo, kiun li mortpafis, kaj kiun ni Дќoje kuiris kaj manДќis; laЕ la bona novaДµo, kiun li raportis, li eltrovis fonton, kaj ne vidis sovaДќulojn.
Mi divenis, ke la Promontoro de la Verdaj Insuloj ne estas malproksime, Д‰ar mi vidis la supron de la Granda Pinto, kiun kiel mi sciis, estas apud ili. Mia sola espero estis, ke laЕlongirante la terbondon, ni trovos Еќipon, kiu enЕќipigos nin; kaj tiam, kaj ne antaЕ tiam, mi sentos kvazaЕ libera viro. Unuvonte, mi konfidis mian sorton al la Еќanco; aЕ renkonti ian Еќipon aЕ morti.
Surteron ni ekvidis iujn homojn, kiuj staras kaj rigardas nin. Ili estis nignaj, kaj ne portis vestaДµon. Mi estus irinta surteron al ili, sed Zuro, — kiu sciis plej bone — diris, “Ne vi iru! Ne vi iru!” Tial mi direktis la boaton laЕteron, por ke mi povu paroli kun ili, kaj ili longaspace iradis laЕ ni. Mi ekvidis, ke unu havas lancon en mano.
Mi faris signojn, ke ili alportu iom da nutraДµo al mi, kaj ili siaparte faris signojn, ke mi haltu mian boaton. Tial mi demetis la supran parton de mia velo, kaj haltis, tiam du el ili ekforkuris; kaj, duonhore revenis kun iom da sekiДќita viando, kaj ia greno kiu kreskas en tiu parto de la mondo. Tion-Д‰i ni deziregis, sed ne sciis, kiel havigi Дќin, Д‰ar ni ne kuraДќis iri surteron al ili, nek ili kuraДќis alproksimiДќi al ni.
Fine, ili eltrovis peron sendanĝeran por ni ĉiuj. Alportante la nutraĵon al la marbordo, ili ĝin demetis kaj tre fortirigis si mem dum ni ĝin prenis. Ni faris signojn por montri nian dankon, ne havante ion alian, kion ni povas doni al ili. Sed bonŝance, ni baldaŠkaptis grandan donacon por ili; ĉar du sovaĝaj bestoj de la sama speco, pri kiu mi jam priparolis, venis plenĉase de la montetoj al la maro.
Ili naДќis kvazaЕ ili venis por sportigi. Д€iuj forkuris de ili krom tiu, kiu portas la lancon. Unu el tiuj bestoj alproksimiДќis nian boaton; tial mi Дќin atendis kun mia pafilo; kaj tuj kiam Дќi estis en pafspaco, mi Дќin pafis tra la kapo. Dufoje Дќi subakviДќis kaj dufoje Дќi suprenleviДќis; kaj poste Дќi naДќis alteren, kaj falis senviva. La viroj tiom timis pro la pafilbruo, kiom ili antaЕe timis je la vidaДµo de la bestoj. Sed kiam mi faris signojn por ke ili venu al la marbordo, ill tuj venis.
Ili rapidis al sia rabaДµo; kaj tordante Д‰irkaЕ Дќi Еќnuregon, ili Дќin sendanДќere eltiris surteron.
Ni nun lasis niajn savaДќulojn kaj iradis dekdu tagojn plu. La terbordo antaЕ ni etendis sin kvar aЕ kvin mejlojn, (6.8 aЕ 8.3 kilometrojn) bekforme; kaj ni devis veturi iom de la terbordo por atingi tiun terpinton, tiel ke ni portempe ne vidis teron.
Mi konfidis la direktilon al Zuro, kaj sidiДќis por pripensi tion, kion estos plej bone nun fari; kiam subite mi aЕdis, ke la knabo krias, “Ŝipon kun velo! Еќipon kun velo!” Li ne montris multe da Дќojo je la vidaДµo, opiniante, ke la Еќipo venis por repreni lin; sed mi bone scias, laЕ la Еќajno, ke Дќi ne estas iu el la Еќipoj de la Turko.
Mi levis kiel eble plej multe da veloj por renkonti la Еќipon Дќiavoje, kaj ordonis al Zuro, ke li ekpafu pafilon, Д‰ar mi esperis, ke se tiuj, kiuj estas sur la ferdeko ne povus aЕdi la sonon, ili vidus la fumigadon. Ili ja Дќin vidis, kaj tuj demetis siajn velojn por ke ni povu atingi ilin, kaj trihore, ni estis Д‰e la Еќipflanko. La viroj parolis kun ni per la franca lingvo, sed ni ne povis kompreni tion, kion ili diras. Fine, Skoto surЕќipe diris per mia lingvo, “Kiu vi estas? De kien vi venas?” Mi diris al li iomvorte, kiel mi liberiДќis de la MaЕroj.
Tiam, la ŝipestro invitis min veni ŝipbordon, kaj enŝipis min, Zuron kaj ĉiujn miajn posedaĵojn. Mi diris al li, ke li havu ĉion, kion mi havas; sed li respondis, “Vi estas rericevonta viajn posedaĵojn post kiam ni atingos teron, ĉar mi por vi nur faris tion, kion por mi vi farus samstate.”
Li pagis al mi multan monon por mia boato, kaj diris, ke mi ricevos egalan monon por Zuro, se mi lin fordonus. Sed mi diris al li, ke liberiДќinte kun helpo de la knabo, mi lin ne volas vendi. Li diris, ke estas juste kaj prave por mi tiel senti, sed, se mi decidus fordoni Zuron, li estus liberigota dujare. Tial, Д‰ar la sklavo deziris iri, mi nenial diris ne. Trisemajne mi alvenis al Д€iuj Sanktuloj Golfeto, kaj nun mi estis liberulo.
Mi ricevis multan monon por ĉiujn miaj posedaĵoj, kaj kun ĝi, mi iris surteron. Sed mi tute ne sciis, kion nun fari. Fine mi renkontis viron, kies stato estas laŠla mia, kaj ni ambaŠakiris pecon da tero, por ĝin prilabori. Mia farmilaro, laŠla lia, estis malgranda, sed ni produktigis la farmojn sufiĉe por subteni nin, sed ne plu. Ni bezonis helpon, kaj nun mi eksentis, ke mi eraris, ellasante la knabon.
Mi tute ne Еќatis tiun manieron de vivo. Kion! mi pensis, Д‰u mi venis tian longan vojon por fari tion, kion mi laЕbone povus fari hejme, kaj kun miaj parencoj Д‰irkaЕ mi? Kaj pligrandiДќis mia malДќojo, Д‰ar la bonamiko, kiu min alЕќipis tien-Д‰i, intencas nune lasi tiun-Д‰i terbordon.
Kiam mi estis knabo, kaj ekiris surmaron, mi metis en la manojn de mia onklino, iom da mono pri kiu, mia bonamiko diris, ke mi bone farus, se mi ĝin elspezus pro mia bieno. Tial, post kiam li revenis hejmon, li alsendis iom da ĝi kontante, kaj la restaĵon kiel tukoj, ŝtofoj, lanaĵoj, kaj similaĵoj, kiujn li aĉetis. Mia onklino tiam metis en liajn manojn iom da livroj, kiel donaco al li, por montri sian dankecon pro ĉio, kion li faris por mi; kaj per tiu mono, li afable aĉetis sklavon por mi. Intertempe, mi jam aĉetis sklavon, tial mi nun havas du, kaj ĉio prosperis dum la sekvanta jaro.
Parto II
Sed baldaЕ miaj projektoj trograndiДќis laЕ miaj rimedoj. Unu tagon alvenis kelke da viroj por peti min, ke mi komandu sklavЕќipon elsendotan de ili. Ili diris, ke ili donos al mi parton en la sklavoj, kaj pagos la tutajn elspezojn ЕќarДќe. Tio estus bonaДµo por mi, se mi ne havus bienojn kaj teron; sed nun, tian ЕќanДќon fari, estus malsaДќe kaj hazarde. Gajninte multe da mono, estis konsilinde ke mi laЕe daЕrigu tri aЕ kvar jarojn plu. Nu, mi diris al la viroj, ke mi tre volonte irus, se ili dume prizorgus mian farmon, kion ili alpromesis.
Tial, mi faris mian testamenton, kaj bordiДќis tiun-Д‰i Еќipon je la oka datreveno de mia forlaso de Hull. Tiu-Д‰i sklavЕќipo enhavis ses pafilegojn, dekdu virojn kaj unu knabon. Ni kunprenis segilojn, Д‰enojn, ludilojn, globetojn, pecetojn de vitro, kaj tiajn komercaДµojn konvenajn al la gusto de tiuj, kun kiuj ni intencis komenci.
Ni ne estis pli ol dekdu tagoj de la ekvatoro, kiam ventego forpelis nin, ni ne sciis kien. Subite eksonis la krio “Teron!” kaj la Еќipo alpuЕќiДќis sur sablaДµon, en kiun Дќi malleviДќis tiel profunde, ke ni ne povis Дќin liberigi. Fine, ni eltrovis ke ni devas Дќin lasi, kaj atingi terbordon laЕeble. Ekire, estis boaton sur Дќia posta parto, sed ni eltrovis, ke Дќi estis deЕќirita per la forto de la ondoj. Nur unu boateto restis Д‰e la Еќipflanko, tial ni enboatiДќis en Дќin. Tie ni Д‰iuj troviДќis, sur la malglata maro! La koro de Д‰iu nun malfortiДќis, vangoj paliДќis, kaj niaj okuloj malklariДќis; Д‰ar estas nur unu espero, eltrovi ian golfeton, kaj iel atingi rifuДќejon apudteran. Ni nun tute transdonis niajn animojn al Dio.
La maro pli kaj pli malglatiДќis kaj Дќia blanka ЕќaЕmo tordiДќis kaj bolis. Fine, la ondoj en sia furioza sporto disrompiДќis kontraЕ la boatflanko, kaj ni Д‰iuj elДµetiДќis.
Mi povis bone naДќi, sed la povo de la ondoj kaЕzis, ke mi perdis mian spiron tro multe por tion fari. Fine, unu granda ondo terenportis min, kaj lasis min sendanДќere, kvankam konsumite pro timego. Mi starigis min sur piedoj, kaj penadis laЕeble surteriДќi, sed Дµus tiam, la kurbo de ondego suprenleviДќis kvazaЕ monteto, kiun eviti, mi tute ne havis sufiД‰an forton, tial Дќi marenportis min. Mi laЕeble penadis naДќi supraДµe, entenante mian spiron, por tiun fari. La sekvanta ondo estis egale alta, kaj enfermis min en sia vasto. Mi detenis miajn manojn Д‰e mia flanko, kaj tiam, mia kapo ekeliДќis de la ondoj. Tio donis al mi kuraДќon kaj spiradon, kaj baldaЕ miaj piedoj sentis teron.
Momente, mi staris Дќis la akvoj dekuris de mi, kaj tiam, mi naДќis laЕforte alteren; sed la ondoj min rekaptis, kaj dufoje plu ili min marenportis, kaj dufoje plu min terenportis. Mi pensis, ke la lasta ondo mortigos min, Д‰ar Дќi puЕќis min sur Еќtonegon tiaforte, ke mi falis en ian svenon, kio, dankon al Dio, ne longe daЕris. Fine, Дќojege, mi atingis la krutegaДµon apud la terbordo, kie mi trovis ian herbon preter la atingo de la maro. Tie mi sidigis min, fine sendanДќere surtere.
Mi nur povis ekkrii per la vortoj de la psalmo, “Tiuj, kiuj veturas surmaron en ŝipoj vidas la faraĵojn de la Sinjoro en la profundaĵo. Ĉar, per Lia ordono la ventegoj leviĝas, la ventoj blovas kaj levas la ondojn; tiam, ili supreniras al la ĉielo; de tien, ili malsupreniras al la profundaĵo. Mia animo malfortiĝas, mi ŝanceliĝas tien kaj reen, kaj mi ne scias tion, kion fari, tiam la Sinjoro elkondukas min el ĉiuj miaj mizeroj.”
Mi tiom ДќojiДќas, ke Д‰io, kion mi povis fari, estis iri tien kaj reen sur la terbordo, jen levi miajn manojn, jen ilin faldi sur la brusto kaj danki Dion por Д‰io, kion li faris por mi, kvankam la ceteraj Еќipanoj pereis. Д€iuj krom mi pereis, kaj mi estas sendanДќera! Mi nun rigardis la Д‰irkaЕaДµon por eltrovi, kian lokon mi estis Дµetita, simile al birdo en ventego. Tiam Д‰ia Дќojo, kiun mi antaЕe sentis, forlasis min; Д‰ar mi estis malseka kaj malvarma kaj havis nenian sekan vestaДµon por revestigi min, nenion por nutri, kaj nenian amikon por helpi min.
Estis tie-ĉi sovaĝaj bestoj, sed mi ne havis pafilon, per kiu mi povis pafi ilin aŠsavi min de iliaj makzeloj. Mi nur havis tranĉilon kaj pipon.
Nun mallumiĝis; kaj kien mi iros por pasigi la nokton? Mi pensis, ke la supro de ia alta arbo estos bona rifuĝejo kontraŠdanĝero; kaj tie mi povas sidi kaj pripensi pri la monto, ĉar mi sentis nenian esperon de vivado. Nu, mi iris al mia arbo kaj faris ian neston por dormejo. Tiam, mi tranĉis bastonon por forpeli la savoĝajn bestojn se iuj venos, kaj ekdormis kvazaŠla branĉnesto estis lanuglito.
Estas hela taglumo, kiam mi vekiДќis, ankaЕ la Д‰ielo estas klara, kaj la maro trankvila. Sed mi observis tra la arbsupro, ke nokte, la Еќipo lasis la sablaДµon, kaj kuЕќas mejlon (1.7 kilometrojn) de mi kaj la boato estas surtere du mejloj dekstre. Mi iom laЕlongiris la terbordon por atingi la boaton, sed Golfeto de la maro larДќa unu mejlo min detenis de Дќi. Tagmeze, la forfluo tiom forkuris, ke mi povis alproksimiДќi la Еќipon; kaj mi eltrovis, ke se ni restadus Еќipbordon, Д‰iu nun estus bone.
Tiupense, mi ploris; ja, mi ne povis alie fari; sed, Д‰ar tio ne helpos ion, mi pripensis ke estos plej bone por mi naДќi al la Еќipo. Mi rapide senvestigis mi saltis en la maron, kaj naДќis al la Еќipruino. Sed kiamaniere mi suriДќos la ferdekon? NaДќante Д‰irkaЕ la Еќipo, mi ekvidis pecon da Еќnurego pendante tiel malalten Дќiaflanke, ke unue la ondoj kaЕќis Дќin. Per helpo de la Еќnurego mi surЕќipiДќis.
Mi trovis fendon en la malsupro de la ŝipo. Vi povas esti certa, ke mia unua penso estis serĉi por nutraĵo, kaj mi baldaŠiris al la panujo, kaj mi maĉis panon dum mi iris tien kaj reen, ĉar mi ne havis tempon por perdi. Troviĝis tie ankaŠiom da rumo, de kiu mi prenis sufiĉan trinkon kaj tio refortis min. Kion mi plej multe bezonis, estis boato por terenporti la posedaĵon. Sed vaniĝis por deziri tion, kion mi ne povis havigi; nu, ĉar en la ŝipo torviĝis kelke da ekstraj velstangoj, tri aŠkvar grandaj traboj el ligno, kaj unu ekstra masto aŠdu, mi komencis fari floson.
Mi metis kvar stangojn flanko Д‰e flanko, kaj laЕlarДќe, surmetis sur ilin mallongajn pecetoin de tabulo por fortikigi mian floson. Kvankam la tabuloj povis elporti mian pezon, ili estis tro maldikaj por elporti multe da mia ЕќarДќo. Tial mi prenis segilon, kiu estas en la Еќipo, kaj segis maston en tri longaДµojn, kaj ili multe fortikigis la floson. Mi trovis iom da pano kaj rizo, holandan fromaДќon, kaj iom da sekigita kapraДµo. Ekire, estis iom da tritiko, sed la ratoj Дќin eltrovis, kaj neniom restis.
Mia sekvanta tasko estis, ke mi ŝirmu miajn posedaĵojn kontraŠla ŝprucado de la maro; ne postulis multe da tempo por tion fari, ĉar, estis surŝipe tri kestoj sufiĉe grandaj por enhavigi ĉion, kaj ilin mi metis surfloson. La enfluo forportis mian veston kaj ĉemizon, kiujn mi nelonge lasis surtere; sed estis kelke da novaj vestaĵoj en la ŝipo.
“Vidu! jen kaptaДµo!” mi diris laЕte (kvankam neniu Д‰eestis por aЕdi min); “nun mi ne malnutriДќos:” Д‰ar mi trovis kvar grandajn pafilojn. Sed kiamaniere mi surterigos mian floson? Mi ne havas velon, nek remilojn; kaj ekvento kaЕzos degliti Д‰iun mian posedaДµon. Tamen, estis tri aferoj, pri kiuj mi Дќojis — trankvila maro, altera fluo, kaj venteto por blovi min alteren.
Bonŝance, mi trovis kelkajn remilojn en parto de la ŝipo ĝisnune neserĉita. Per ili mi ekveturis alteren, kaj duonmejle, mia floso bone surnaĝis; sed baldaŠmi eltrovis, ke ĝi surnaĝis flanken. Fine mi vidis rivereton, kaj per iom da laboro mi direktis mian floson en ĝin; kaj nun, la terbordo estis tiel proksima, ke mi sentis, ke mia remilo tuŝas fundon.
Tie-Д‰i, mi preskaЕ perdis mian ЕќarДќon, Д‰ar la terbordo estis sur deklivo, tiel ke ne estis loko por surteriДќi, escepte ke unu parto de la floso kuЕќas tiel alte, kaj la alia parto tiel malalte, ke Д‰iuj miaj aДµoj defalus. Estis necese, ke mi atendu la enfluon. Tiam, kiam la maro profundiДќis unu futo plu, mi puЕќegis la floson sur ebenan pecon da tero, por Дќin alligi tie Еќnurege, kaj enpuЕќis miajn du remilojn en la sablon, unu Д‰iuflanke de la floso. Tiel mi Дќin lasis kuЕќi atendante la forfluon; tiam, Дќi kun Дќia ЕќarДќo sidis bone surteron.
Mi ekvidis, ke estas birdoj sur la insulo, kaj mi mortpafis unu. Mia pafilpafo sendube estis la unua, kiu aЕdiДќas tie post la kremondo; Д‰ar, Дќiasone tutaj birdaroj forflugis de Д‰iu parto de la arbaro kun laЕtaj krioj. Forme, la beko de tiu, kiun mi pafis, estis simile al akcipitro, sed ungegoj senlonge.
Mi nun revenis al mia floso por elflosigi miajn provizaДµojn, kiu okupis min tagrestaДµe. Mi ne sciis kion fari nokte, nek kie trovi taЕgan lokon, por meti miajn provizaДµojn. Mi ne Еќatis kuЕќiДќi sur la teron, pro timo je sovaДќaj bestoj, kiel ankaЕ je serpentoj, sed ne ekzistis kaЕzon por timo, kiel mi poste eltrovis. LaЕeble, mi metis la kestojn kaj tabulojn Д‰irkaЕ mi, kiu faris ian budon, pornokte.
Д€ar estis multe da provizoj en la Еќipo, kiu eble estos utilaj al mi, mi bone pensis ilin tuj surterigi; sciante, ke la unua ventego disrompos la Еќipruinon. Tial mi veturis al la Еќipo kaj zorgis ke mi ne ree troЕќarДќu mian floson.
Unue, mi serĉis la ilkeston, kaj trovis kelke da sakoj da najloj, najlegojn, segilojn, tranĉilojn kaj tiajn objektojn, sed inter ĉio, kion mi trovis, la plej bona estis ŝtono per kiu mi povis akrigi miajn ilojn. Estis tie du aŠtri botelegojn, kelke da sakegoj da pafaĵoj, kaj volvo da plumbo; sed mi ne havis la forton por suprenlevi la plumbo al la ŝipflanko por ke mi ĝin ŝarĝu sur mian floson. Estis tie ankaŠkelke da ekstraj veloj, kiujn mi terenportis.
Mi iom timis, ke sovaДќaj bestoj, se ne homoj, eble forportos miajn provizojn; sed revenante, mi trovis ilin sendifektaj, kaj ke neniu estis veninta tien krom sovaДќkato, kiu sidis sur unu kesto. Alvenante, mi celis mian pafilon sur Дќin, sed tio ne ekscitis Дќin, Д‰ar Дќi ne sciis tion, kiu estas pafilo. Дњi nur manДќis pecon da sekigita kapraДµo, kaj foriris.
Havante nun do ŝarĝojn da aĵoj, mi faris tendon per la veloj de la ŝipo por konservi ilin, kaj tranĉis la stangojn necesajn por ĝi en la arbaro. Mi nun elprenis ĉion el la bareloj kaj kestoj, kaj amasigis la barelojn ĉirkaŠla tendo por ĝin fortigi; kaj tion farinte, mi fermis la enirejon per tabuloj, ordigis liton (alportata de la ŝipo) sur la tero, metis du pafilojn apud mia kapo, kaj unuafoje kuŝiĝis en lito. Mi dormis la tutan nokton, ĉar mi tre bezonis ripozon.
MorgaЕtage, mi malДќojis en mia koro, Д‰ar mi sentis tian enuon esti disigita de la cetera mondo! Mi ne deziregis laboron: sed mi ne povis pripensi longan tempon pri mia malДќoja sorto, Д‰ar estis tro multe da laboro por mi. Д€iutage mi eliris al la Еќipruino por alporti pli da objektoj; kaj mi tiom alportis, kiom la floso povis elporti. Unu tagon, mi ЕќarДќis la floson per tro peza ЕќarДќo, kiu kaЕzis unu flankon malleviДќi, tiel ke la enhavo elДµetiДќis en la moron; sed mi ne ploris pro tio, Д‰ar la plej multa parto de la ЕќarДќo estis Еќnuregoj, kiuj ne estus tre utilaj al mi.
Tiamaniere, mi pasigis la dekdu tagojn, sur la insulo, kaj mi surterigis Д‰ion, kiun unu paro de manoj eble povis levi; kvankam, se la maro estus trankvila, mi eble estus povinta surterigi la tutan ЕќipЕќarДќon, pecon post pecon.
Kiam mi naĝis la lastan fojon al la ŝipruino, la vento blovis tiel severege ke mi decidis iri la sekvantan fojon laŠforfluo. Mi trovis iom da teo kaj kelke da ormoneroj; sed rilate al la oro, ĝi ridigis min, kiam mi ĝin rigardis. “Ho senutilaĵo!” mi diris, “vi ne povas utili ion al mi! Mi vin ne zorgas savi. Restu, kie vi kuŝas, ĝis la ŝipo pereos; tiam, pereu vi kune kun ĝi.”
Tamen, mi pripensis, ke estos egalbone por mi kunpreni ĝin; tial mi ĝin metis en pecon de velo, kaj ĝin ĵetis sur la ferdekon, por ke mi ĝin metu sur la floson. BaldaŠla vento blovis de la marbordo, tial estis necese, ke mi nun rapide re— naĝu; ĉar mi sciis, ke je la turniĝo de la fluo mi trovus malfacilaĵon por atingi la terbordon. Sed, spite la ventego, mi sendanĝere atingis mian budon. Tagiĝe, mi elpuŝis mian kapon el la budo okulĵetis almaren, kiam, jen, tie ne estis ŝipo! La ŝanĝaĵo, kaj perdo de tia ŝipamiko min tute malĝojis. Sed, mi ĝojis pensi, ke mi surterigis ĉion, kio povas esti utila por mi. Mi nun devis serĉi ion lokon kie mi povis fari mian loĝejon. Duonvoje supren la monteto estis ebenaĵeto, longa kvar aŠkvin dudekojn do futoj (24 aŠ30 metroj), kaj larĝa duoble, kaj ĉar ĝi havis bonvidon almare, mi pensis, ke ĝi estos bonloko por mia domo.
Unue, mi fosis fosaДµon Д‰irkaЕ spaco, kiu enhavis dekdu jardojn (10 metrojn), kaj en Дќin mi enbatis du vicojn da fostoj, tiel firme kiel palisoj kaj alte kvin kaj duonon da futoj. Mi firme kunligis la fostojn per pecetoj da Еќnurego, kaj starigis sur ilin pintitajn bastonetojn, najlforme. Tio fariДќis tiel fortika palisaro, ke nek homo nek bestoj povis eniri.
La pordo de mia domo estis ĉe la supro, kaj estis necese, ke mi suprenrampu al ĝi per ŝtupetaro, kiun mi enprenis kun mi, tiel ke neniu alia povu supreniri samamaniere. Apud la postflanko de la domo staris alto ŝtonaĵo, en kiun mi faris kavernon, kaj metis la teron elfositan, ĉirkaŠmian domon, alte duonmetre. Mi devis eliri unufoje ĉiutage por serĉi nutraĵon. Unufoje, mi ekvidis kelke do kaproj, sed ili estis tro timemaj kaj rapidpiedaj por permesi min alproksimiĝi ilin.
Fine, mi embuskis ilin apud iliaj nestoj. Min ekvidante en la valo, kaj ili sur altaДµo, ili forkuris timege, sed ili estante en la valo, kaj mi sur altaДµo, ili ne rigardis min. La kaprino, kiun mi mortpafis, havas idon siaflanke, kaj kiam la kaprino falis, la ido staris Дќis mi dorse forprenis la kaprinon kaj tiam, la ido kuris miaflanke. Mi demetis la kaprinon kaj portis la idon hejmon por Дќin dorlotigi; sed estante tro juna por nutriДќi mi devis Дќin mortigi.
Mi pensis unue, ke mi perdos Д‰ian tempkalkulon pro la manko de plumo kaj inko; tial, mi starigis altan foston krucforme, sur kiun mi entranД‰is la jenajn vortojn: “Mi alvenis Junio 8a 1659.” Mi Д‰iutage faris unu entranД‰on, kaj tion mi daЕrigis fari Дќis la lasta logo.
Ĝisnune, mi ne diris vorton pri miaj kvar kar— uloj, kiuj estis do katoj, hundo kaj birdo. Vi povis imaĝi, kiom mi ŝatis ilin, ĉar ili estis la solaj amikoj lasitaj al mi. Mi alportis la hundon kaj do katojn de la ŝipo. La hundo konstante alportis objektojn al mi, kaj per ĝia bojo, bleketo, murmuro, kaj sporto, preskaŠsed netute parolis kun mi.
Se mi nur povus havi iun apud mi, por ke mi tiun mallaЕdu, aЕ tiu min mallaЕdu, kia plezuro tio estus! Alportinte inkon de la Еќipo, mi Д‰iutage skribis skizon pro tio, kio okazis, ne tiom por la venontoj, kiuj eble Дќin legos (post kiam mi estos mortinta, kaj foririnta), kiom por liberigi min de miaj propraj pensoj, kaj fortiri min de la nuna timo, kiu la tutan tagon restadis en mia koro Дќis mia kapo doloras pro Дќia pezo.
Mi estis malapud la vojkuro de Еќipoj; kaj, ho! kia enuigo esti Дµetita sur tiun-Д‰i Еќolecejon sen iu por ami min, por ridigi min, por plorigi min, por pripensi min. Estis enuige vagi, tagon post tagon, de la arbaro al la marbordo, kaj de la marbordo reen al la arbaro, kaj dame Д‰iam okupi min per miaj propraj pensoj.
Tiom, pri la malДќoja Еќajno de mia stato; sed simile al la plimulto do aferoj Дќi havis luman flankon tiel same kiel malluman. Д€ar tie-Д‰i mi estis sendanДќere sur tero, kontraЕe la ceteraj de la Еќipanaro estis perdintaj. Nu, pripensis mi, Dio, kiu regas mian la sorton, kaj kondukas min per Sia mano, nun povas min savi de tiu-Д‰i stato, aЕ al— sendi iun por apudesti Д‰e mi. Mi ja estas Дµetita sur krudan kaj dezertan parton de la terglobo, sed ne troviДќas sur Дќi savaДќaj bestoj por mortigi aЕ vundi min. Dio sendis la Еќipon tiel apud mi, ke mi povis havigi Д‰ion, kion mi bezonos por la restaДµo de miaj tagoj. Estu la vivo, kia Дќi estos, tre multe estas, pro kio mi devas danki al Dio. Kaj mi baldaЕ forlasis Д‰iujn molДќojajn pensojn, kaj eД‰ ne plu rigardis pro velЕќipo.
Miaj posedaДµoj el la Еќipruino jam kuЕќis en la kaverno dek monatojn, kaj estas nun tempo por ordigi ilin, Д‰ar ili plenigis la tutan spacon, kaj ne lasis al mi ion enloДќejon; tial mi pligrandigis mian kaverneton, elfosante Дќin pli malantaЕen en la sablan Еќtonegon. Poste mi etendis Дќian enirejon Дќis la palisaro, kaj tiamaniere faris postvojon al mia domo. Tion farinte, mi fiksis bretaron Д‰iuflanke, por enteni miajn posedaДµojn, kio kaЕzis mian kavernon prezenti Еќajnon kvazaЕ magazeno plena je komercaДµoj. Por fabriki la bretarojn mi dehakis arbon, kaj ellaboris Дќin per segilo, hakilo, rabotilo, kaj kelke de aliaj iloj.
Tiam mi faris seДќon kaj skribtablon. Mi frumatene leviДќis kaj laboris Дќis tagmezo. ManДќinte mian manДќon, mi foriris kun mia pafilo. Reveninte, mi laboris Дќis la suno malleviДќis, kaj fine mi min kuЕќigis. Mi okupis min pli ol semajno aliformante kaj pligrandante mian kavernon, sed mi Дќin faris multe tro grande; Д‰ar, iomtempe, la tero defalis de la tegmento kaj se mi enestus, kiam tio okazis, mi estus perdinta mian vivon. Mi nun devis starigi fostojn en mia kaverno kun tabuloj trans iliaj suproj farante tegmenton el ligno.
Iam foririnte kun mia pafilo, mi mortpafis sovaДќkaton, el kies felo mi faris Д‰apon; kaj mi trovis kelke do birdoj el la gento kolomba, kiuj faris siajn nestojn en la fendetoj de la Еќtonegoj.
Mi devis kuŝiĝi malhelige ĝis mi faris lampon, per kaprograso metita en argilujon, kaj peceto da kanabo kiel meĉo, farante bonan lumon. Trovinte uzon por la sako enhavinta la nutraĵon kortbirdaran surŝipe, mi elĵetis la ŝelojn. Estis ĝuste kiam falas la pluvegoj, kaj kelkmonate, elkreskis trunketoj do rizo, tritiko kaj sekalo. Tempe, la greno maturiĝis kaj mi ĝin konservis kaj zorge semis ĉiujare; sed mi ne povis fanfaroni pri rikolto de tritiko ĝis post tri jaroj, kiel baldaŠestos montrata.
NesonДќita afero nun okazis sur la insulo kiu timegis min. Jen, la tero tremegadis, kiu deДµetis teron de la stonaДµo kun laЕta krako — ree okazis tremo — kaj nun tero defalis de la tegmento de mia kaverno. La maro ne vidiДќis kiel antaЕe, Д‰ar la tremoj tie estis tiel fortegaj kiel sur la tero. La movado de la tero malsanigis min, kaj estis bruo kaj kriego Д‰irkaЕ mi.
Triafoje tia tremo okazis; kaj kiam Дќi pasiДќis, mi sidis senmove sur la tero nesciante kion fari. Tiam la nuboj malklariДќis, la vento leviДќis, arboj elradikiДќis, la maro ЕќaЕmamasiДќis, kaj granda parto de la insulo ruiniДќis per la ventego. Mi pensis, ke la mondo finiДќas. Trihore, Д‰io trankviliДќis, sed pluvo falis tiun tutan nokton kaj grandan parton de la sekvanta tago. Kvankam tute lacigita, mi nun devis movi miajn aДµojn al sendanДќera loko.
Mi sciis, ke mi ja bezonos ilojn, kaj estos necese, ke mi akrigu ilin sur la Еќtono, Д‰ar ili estis malakraj kaj eluzitaj. Sed, Д‰ar du manoj estas necesaj por surteni la ilon, mi ne povis turni la Еќtonon; tial mi faris radon per kiu mi povis Дќin turni piede. Tio ne estis facila tasko, sed fine mi elfarigis Дќin.
Kelkatage, la pluvo faladis kaj malvarma tremfrosto min venkis; baldaЕ mi malsaniДќis. Mi havis dolorojn en mia kapo, nokte mi ne povis dormi, kaj miaj pensoj estis malkvietaj kaj strangaj. Jen mi ektremis pro malvarmo, kaj jen pro varmego kun svensvetoj, po seshore. Malsanante, mi devis foriri kun mia pafilo por havigi nutraДµon. Mi mortpafis kapron, sed estis malfacila tasko Дќin alporti domon, kaj pli multe, Дќin kuiri.
Mi pasis la sekvantan tagon lite, kaj sentis duonmorte pro soifo; ja, mi estis tro malforta por leviĝi, por trinki. Mi kuŝis kaj ploris, trahore kriis infane: “Sinjoro, rigardu min! Sinjoro, rigardu min!”
Fine, la atako finiĝis, kaj mi ekdormis kaj ne vekiĝis ĝis tagiĝo. Mi sonĝis, ke mi kuŝas sur la tero, kaj ke mi ekvidas viron; malsuprenirante de granda nigra nubo flamlume. Kiam li staris surtere, ĝi ektremis same kiel antaŠkelke da tagoj; kaj tuta mondo ŝajnas plenfajre. Li alproksimiĝis kaj diris al mi. “Ĉar mi ekvidas, ke en ĉiuj-ĉi malĝojoj vi ne preĝis, vi devis morti.” Tiam mi vekiĝis, kaj eltrovis, ke ĝi estis sonĝo. Malforta kaj maltrankvila, mi timis la tutan tagon, ke mia atako reokazos.
Tro malsana por foriri kun mia pafilo, mi sidis sur la marbordo por mediti, kaj miaj pensoj kuris jene: “Kio estas la moro, kio estas cirkaŠmi? Ne povis esti dubo, ke la mano, kiu ĝin kreis, ankaŠkreis la aeron, la teron, la ĉielon. Kaj kiu estas tiu ? Estas Dio, kiu faris ĉion. Nu, tial, se Dio faris ĉion, devis esti Li, kiu regas ĉion; kaj se tiel, nenio en la tuta vico da Liaj faraĵoj povas okazi, pri kiuj Li ne scias. Tial Dio scias kiel malsana kaj malĝoja mi estas, kaj Li volas, ke mi estu tie-ĉi. Kial? Dio.
Tiam ia voД‰o Еќajne diris: “Ĉu vi demandis, kial Dio faras tion al vi? Demandu, kial vi ne estis mortpafita de la MaЕroj, kiuj surЕќipiДќis, kaj prenis la vivon de viaj kunuloj. Demandu, kial vi ne estis disЕќirita de la sovaДќaj bestoj Д‰e la marbordo. Demandu, kial vi ne malleviДќis en la profundan maron kune kun la ceteraj Еќipanoj, anstataЕ ol bone atingi la insulon.
Tiam profundo dormo venkis min, kaj vekiДќante estis sendube la triahoro morgaЕtage, laЕ la sunradioj; ja, eble estis pli malfrua tago Д‰ar mi opinias, ke tiu certe estis la tago, kiun mi ne markis sur mia fosto, Д‰ar, poste, mi eltrovis mankon da unu entranД‰o.
Mi nun prenis de mia magazeno la Libron de la Dia Vorto, kiun mi jam alportis el la Еќipruino kaj Дќisnune mi ne legis eД‰ unu paДќon. Miaj okuloj falis sur kvar vortojn, Еќajnante enmetite por mia tiama konsolo; tiel bone ili fortigis miajn esperojn, kaj tuЕќis la veran fonton de mia timo. Estis la jenaj: “Mi vi ne forlasos.” Ili loДќas en mia koro Дќisnune. Mi mallevis la libron por preДќi. Mia krio estis, “Dio mia, min helpu ami kaj lerni Viajn vojojn.” Estis la unua fojo kiam mi sentis ke Dio estas proksima kaj aЕdas min, Koncerne mia enua vivo, Дќi ne estis pripensinda; Д‰ar nun nova forto eniris en min, kaj ЕќanДќigis miajn Д‰agrenojn kaj Дќojojn.
Tial, mi faris mian testamenton, kaj bordiДќis tiun-Д‰i Еќipon je la oka datreveno de mia forlaso de Hull. Tiu-Д‰i sklavЕќipo enhavis ses pafilegojn, dekdu virojn kaj unu knabon. Ni kunprenis segilojn, Д‰enojn, ludilojn, globetojn, pecetojn de vitro, kaj tiajn komercaДµojn konvenajn al la gusto de tiuj, kun kiuj ni intencis komenci.
Ni ne estis pli ol dekdu tagoj de la ekvatoro, kiam ventego forpelis nin, ni ne sciis kien. Subite eksonis la krio “Teron!” kaj la Еќipo alpuЕќiДќis sur sablaДµon, en kiun Дќi malleviДќis tiel profunde, ke ni ne povis Дќin liberigi. Fine, ni eltrovis ke ni devas Дќin lasi, kaj atingi terbordon laЕeble. Ekire, estis boaton sur Дќia posta parto, sed ni eltrovis, ke Дќi estis deЕќirita per la forto de la ondoj. Nur unu boateto restis Д‰e la Еќipflanko, tial ni enboatiДќis en Дќin. Tie ni Д‰iuj troviДќis, sur la malglata maro! La koro de Д‰iu nun malfortiДќis, vangoj paliДќis, kaj niaj okuloj malklariДќis; Д‰ar estas nur unu espero, eltrovi ian golfeton, kaj iel atingi rifuДќejon apudteran. Ni nun tute transdonis niajn animojn al Dio.
La maro pli kaj pli malglatiДќis kaj Дќia blanka ЕќaЕmo tordiДќis kaj bolis. Fine, la ondoj en sia furioza sporto disrompiДќis kontraЕ la boatflanko, kaj ni Д‰iuj elДµetiДќis.
Mi povis bone naДќi, sed la povo de la ondoj kaЕzis, ke mi perdis mian spiron tro multe por tion fari. Fine, unu granda ondo terenportis min, kaj lasis min sendanДќere, kvankam konsumite pro timego. Mi starigis min sur piedoj, kaj penadis laЕeble surteriДќi, sed Дµus tiam, la kurbo de ondego suprenleviДќis kvazaЕ monteto, kiun eviti, mi tute ne havis sufiД‰an forton, tial Дќi marenportis min. Mi laЕeble penadis naДќi supraДµe, entenante mian spiron, por tiun fari. La sekvanta ondo estis egale alta, kaj enfermis min en sia vasto. Mi detenis miajn manojn Д‰e mia flanko, kaj tiam, mia kapo ekeliДќis de la ondoj. Tio donis al mi kuraДќon kaj spiradon, kaj baldaЕ miaj piedoj sentis teron.
Momente, mi staris Дќis la akvoj dekuris de mi, kaj tiam, mi naДќis laЕforte alteren; sed la ondoj min rekaptis, kaj dufoje plu ili min marenportis, kaj dufoje plu min terenportis. Mi pensis, ke la lasta ondo mortigos min, Д‰ar Дќi puЕќis min sur Еќtonegon tiaforte, ke mi falis en ian svenon, kio, dankon al Dio, ne longe daЕris. Fine, Дќojege, mi atingis la krutegaДµon apud la terbordo, kie mi trovis ian herbon preter la atingo de la maro. Tie mi sidigis min, fine sendanДќere surtere.
Mi nur povis ekkrii per la vortoj de la psalmo, “Tiuj, kiuj veturas surmaron en ŝipoj vidas la faraĵojn de la Sinjoro en la profundaĵo. Ĉar, per Lia ordono la ventegoj leviĝas, la ventoj blovas kaj levas la ondojn; tiam, ili supreniras al la ĉielo; de tien, ili malsupreniras al la profundaĵo. Mia animo malfortiĝas, mi ŝanceliĝas tien kaj reen, kaj mi ne scias tion, kion fari, tiam la Sinjoro elkondukas min el ĉiuj miaj mizeroj.”
Mi tiom ДќojiДќas, ke Д‰io, kion mi povis fari, estis iri tien kaj reen sur la terbordo, jen levi miajn manojn, jen ilin faldi sur la brusto kaj danki Dion por Д‰io, kion li faris por mi, kvankam la ceteraj Еќipanoj pereis. Д€iuj krom mi pereis, kaj mi estas sendanДќera! Mi nun rigardis la Д‰irkaЕaДµon por eltrovi, kian lokon mi estis Дµetita, simile al birdo en ventego. Tiam Д‰ia Дќojo, kiun mi antaЕe sentis, forlasis min; Д‰ar mi estis malseka kaj malvarma kaj havis nenian sekan vestaДµon por revestigi min, nenion por nutri, kaj nenian amikon por helpi min.
Estis tie-ĉi sovaĝaj bestoj, sed mi ne havis pafilon, per kiu mi povis pafi ilin aŠsavi min de iliaj makzeloj. Mi nur havis tranĉilon kaj pipon.
Nun mallumiĝis; kaj kien mi iros por pasigi la nokton? Mi pensis, ke la supro de ia alta arbo estos bona rifuĝejo kontraŠdanĝero; kaj tie mi povas sidi kaj pripensi pri la monto, ĉar mi sentis nenian esperon de vivado. Nu, mi iris al mia arbo kaj faris ian neston por dormejo. Tiam, mi tranĉis bastonon por forpeli la savoĝajn bestojn se iuj venos, kaj ekdormis kvazaŠla branĉnesto estis lanuglito.
Estas hela taglumo, kiam mi vekiДќis, ankaЕ la Д‰ielo estas klara, kaj la maro trankvila. Sed mi observis tra la arbsupro, ke nokte, la Еќipo lasis la sablaДµon, kaj kuЕќas mejlon (1.7 kilometrojn) de mi kaj la boato estas surtere du mejloj dekstre. Mi iom laЕlongiris la terbordon por atingi la boaton, sed Golfeto de la maro larДќa unu mejlo min detenis de Дќi. Tagmeze, la forfluo tiom forkuris, ke mi povis alproksimiДќi la Еќipon; kaj mi eltrovis, ke se ni restadus Еќipbordon, Д‰iu nun estus bone.
Tiupense, mi ploris; ja, mi ne povis alie fari; sed, Д‰ar tio ne helpos ion, mi pripensis ke estos plej bone por mi naДќi al la Еќipo. Mi rapide senvestigis mi saltis en la maron, kaj naДќis al la Еќipruino. Sed kiamaniere mi suriДќos la ferdekon? NaДќante Д‰irkaЕ la Еќipo, mi ekvidis pecon da Еќnurego pendante tiel malalten Дќiaflanke, ke unue la ondoj kaЕќis Дќin. Per helpo de la Еќnurego mi surЕќipiДќis.
Mi trovis fendon en la malsupro de la ŝipo. Vi povas esti certa, ke mia unua penso estis serĉi por nutraĵo, kaj mi baldaŠiris al la panujo, kaj mi maĉis panon dum mi iris tien kaj reen, ĉar mi ne havis tempon por perdi. Troviĝis tie ankaŠiom da rumo, de kiu mi prenis sufiĉan trinkon kaj tio refortis min. Kion mi plej multe bezonis, estis boato por terenporti la posedaĵon. Sed vaniĝis por deziri tion, kion mi ne povis havigi; nu, ĉar en la ŝipo torviĝis kelke da ekstraj velstangoj, tri aŠkvar grandaj traboj el ligno, kaj unu ekstra masto aŠdu, mi komencis fari floson.
Mi metis kvar stangojn flanko Д‰e flanko, kaj laЕlarДќe, surmetis sur ilin mallongajn pecetoin de tabulo por fortikigi mian floson. Kvankam la tabuloj povis elporti mian pezon, ili estis tro maldikaj por elporti multe da mia ЕќarДќo. Tial mi prenis segilon, kiu estas en la Еќipo, kaj segis maston en tri longaДµojn, kaj ili multe fortikigis la floson. Mi trovis iom da pano kaj rizo, holandan fromaДќon, kaj iom da sekigita kapraДµo. Ekire, estis iom da tritiko, sed la ratoj Дќin eltrovis, kaj neniom restis.
Mia sekvanta tasko estis, ke mi ŝirmu miajn posedaĵojn kontraŠla ŝprucado de la maro; ne postulis multe da tempo por tion fari, ĉar, estis surŝipe tri kestoj sufiĉe grandaj por enhavigi ĉion, kaj ilin mi metis surfloson. La enfluo forportis mian veston kaj ĉemizon, kiujn mi nelonge lasis surtere; sed estis kelke da novaj vestaĵoj en la ŝipo.
“Vidu! jen kaptaДµo!” mi diris laЕte (kvankam neniu Д‰eestis por aЕdi min); “nun mi ne malnutriДќos:” Д‰ar mi trovis kvar grandajn pafilojn. Sed kiamaniere mi surterigos mian floson? Mi ne havas velon, nek remilojn; kaj ekvento kaЕzos degliti Д‰iun mian posedaДµon. Tamen, estis tri aferoj, pri kiuj mi Дќojis — trankvila maro, altera fluo, kaj venteto por blovi min alteren.
Bonŝance, mi trovis kelkajn remilojn en parto de la ŝipo ĝisnune neserĉita. Per ili mi ekveturis alteren, kaj duonmejle, mia floso bone surnaĝis; sed baldaŠmi eltrovis, ke ĝi surnaĝis flanken. Fine mi vidis rivereton, kaj per iom da laboro mi direktis mian floson en ĝin; kaj nun, la terbordo estis tiel proksima, ke mi sentis, ke mia remilo tuŝas fundon.
Tie-Д‰i, mi preskaЕ perdis mian ЕќarДќon, Д‰ar la terbordo estis sur deklivo, tiel ke ne estis loko por surteriДќi, escepte ke unu parto de la floso kuЕќas tiel alte, kaj la alia parto tiel malalte, ke Д‰iuj miaj aДµoj defalus. Estis necese, ke mi atendu la enfluon. Tiam, kiam la maro profundiДќis unu futo plu, mi puЕќegis la floson sur ebenan pecon da tero, por Дќin alligi tie Еќnurege, kaj enpuЕќis miajn du remilojn en la sablon, unu Д‰iuflanke de la floso. Tiel mi Дќin lasis kuЕќi atendante la forfluon; tiam, Дќi kun Дќia ЕќarДќo sidis bone surteron.
Mi ekvidis, ke estas birdoj sur la insulo, kaj mi mortpafis unu. Mia pafilpafo sendube estis la unua, kiu aЕdiДќas tie post la kremondo; Д‰ar, Дќiasone tutaj birdaroj forflugis de Д‰iu parto de la arbaro kun laЕtaj krioj. Forme, la beko de tiu, kiun mi pafis, estis simile al akcipitro, sed ungegoj senlonge.
Mi nun revenis al mia floso por elflosigi miajn provizaДµojn, kiu okupis min tagrestaДµe. Mi ne sciis kion fari nokte, nek kie trovi taЕgan lokon, por meti miajn provizaДµojn. Mi ne Еќatis kuЕќiДќi sur la teron, pro timo je sovaДќaj bestoj, kiel ankaЕ je serpentoj, sed ne ekzistis kaЕzon por timo, kiel mi poste eltrovis. LaЕeble, mi metis la kestojn kaj tabulojn Д‰irkaЕ mi, kiu faris ian budon, pornokte.
Д€ar estis multe da provizoj en la Еќipo, kiu eble estos utilaj al mi, mi bone pensis ilin tuj surterigi; sciante, ke la unua ventego disrompos la Еќipruinon. Tial mi veturis al la Еќipo kaj zorgis ke mi ne ree troЕќarДќu mian floson.
Unue, mi serĉis la ilkeston, kaj trovis kelke da sakoj da najloj, najlegojn, segilojn, tranĉilojn kaj tiajn objektojn, sed inter ĉio, kion mi trovis, la plej bona estis ŝtono per kiu mi povis akrigi miajn ilojn. Estis tie du aŠtri botelegojn, kelke da sakegoj da pafaĵoj, kaj volvo da plumbo; sed mi ne havis la forton por suprenlevi la plumbo al la ŝipflanko por ke mi ĝin ŝarĝu sur mian floson. Estis tie ankaŠkelke da ekstraj veloj, kiujn mi terenportis.
Mi iom timis, ke sovaДќaj bestoj, se ne homoj, eble forportos miajn provizojn; sed revenante, mi trovis ilin sendifektaj, kaj ke neniu estis veninta tien krom sovaДќkato, kiu sidis sur unu kesto. Alvenante, mi celis mian pafilon sur Дќin, sed tio ne ekscitis Дќin, Д‰ar Дќi ne sciis tion, kiu estas pafilo. Дњi nur manДќis pecon da sekigita kapraДµo, kaj foriris.
Havante nun do ŝarĝojn da aĵoj, mi faris tendon per la veloj de la ŝipo por konservi ilin, kaj tranĉis la stangojn necesajn por ĝi en la arbaro. Mi nun elprenis ĉion el la bareloj kaj kestoj, kaj amasigis la barelojn ĉirkaŠla tendo por ĝin fortigi; kaj tion farinte, mi fermis la enirejon per tabuloj, ordigis liton (alportata de la ŝipo) sur la tero, metis du pafilojn apud mia kapo, kaj unuafoje kuŝiĝis en lito. Mi dormis la tutan nokton, ĉar mi tre bezonis ripozon.
MorgaЕtage, mi malДќojis en mia koro, Д‰ar mi sentis tian enuon esti disigita de la cetera mondo! Mi ne deziregis laboron: sed mi ne povis pripensi longan tempon pri mia malДќoja sorto, Д‰ar estis tro multe da laboro por mi. Д€iutage mi eliris al la Еќipruino por alporti pli da objektoj; kaj mi tiom alportis, kiom la floso povis elporti. Unu tagon, mi ЕќarДќis la floson per tro peza ЕќarДќo, kiu kaЕzis unu flankon malleviДќi, tiel ke la enhavo elДµetiДќis en la moron; sed mi ne ploris pro tio, Д‰ar la plej multa parto de la ЕќarДќo estis Еќnuregoj, kiuj ne estus tre utilaj al mi.
Tiamaniere, mi pasigis la dekdu tagojn, sur la insulo, kaj mi surterigis Д‰ion, kiun unu paro de manoj eble povis levi; kvankam, se la maro estus trankvila, mi eble estus povinta surterigi la tutan ЕќipЕќarДќon, pecon post pecon.
Kiam mi naĝis la lastan fojon al la ŝipruino, la vento blovis tiel severege ke mi decidis iri la sekvantan fojon laŠforfluo. Mi trovis iom da teo kaj kelke da ormoneroj; sed rilate al la oro, ĝi ridigis min, kiam mi ĝin rigardis. “Ho senutilaĵo!” mi diris, “vi ne povas utili ion al mi! Mi vin ne zorgas savi. Restu, kie vi kuŝas, ĝis la ŝipo pereos; tiam, pereu vi kune kun ĝi.”
Tamen, mi pripensis, ke estos egalbone por mi kunpreni ĝin; tial mi ĝin metis en pecon de velo, kaj ĝin ĵetis sur la ferdekon, por ke mi ĝin metu sur la floson. BaldaŠla vento blovis de la marbordo, tial estis necese, ke mi nun rapide re— naĝu; ĉar mi sciis, ke je la turniĝo de la fluo mi trovus malfacilaĵon por atingi la terbordon. Sed, spite la ventego, mi sendanĝere atingis mian budon. Tagiĝe, mi elpuŝis mian kapon el la budo okulĵetis almaren, kiam, jen, tie ne estis ŝipo! La ŝanĝaĵo, kaj perdo de tia ŝipamiko min tute malĝojis. Sed, mi ĝojis pensi, ke mi surterigis ĉion, kio povas esti utila por mi. Mi nun devis serĉi ion lokon kie mi povis fari mian loĝejon. Duonvoje supren la monteto estis ebenaĵeto, longa kvar aŠkvin dudekojn do futoj (24 aŠ30 metroj), kaj larĝa duoble, kaj ĉar ĝi havis bonvidon almare, mi pensis, ke ĝi estos bonloko por mia domo.
Unue, mi fosis fosaДµon Д‰irkaЕ spaco, kiu enhavis dekdu jardojn (10 metrojn), kaj en Дќin mi enbatis du vicojn da fostoj, tiel firme kiel palisoj kaj alte kvin kaj duonon da futoj. Mi firme kunligis la fostojn per pecetoj da Еќnurego, kaj starigis sur ilin pintitajn bastonetojn, najlforme. Tio fariДќis tiel fortika palisaro, ke nek homo nek bestoj povis eniri.
La pordo de mia domo estis ĉe la supro, kaj estis necese, ke mi suprenrampu al ĝi per ŝtupetaro, kiun mi enprenis kun mi, tiel ke neniu alia povu supreniri samamaniere. Apud la postflanko de la domo staris alto ŝtonaĵo, en kiun mi faris kavernon, kaj metis la teron elfositan, ĉirkaŠmian domon, alte duonmetre. Mi devis eliri unufoje ĉiutage por serĉi nutraĵon. Unufoje, mi ekvidis kelke do kaproj, sed ili estis tro timemaj kaj rapidpiedaj por permesi min alproksimiĝi ilin.
Fine, mi embuskis ilin apud iliaj nestoj. Min ekvidante en la valo, kaj ili sur altaДµo, ili forkuris timege, sed ili estante en la valo, kaj mi sur altaДµo, ili ne rigardis min. La kaprino, kiun mi mortpafis, havas idon siaflanke, kaj kiam la kaprino falis, la ido staris Дќis mi dorse forprenis la kaprinon kaj tiam, la ido kuris miaflanke. Mi demetis la kaprinon kaj portis la idon hejmon por Дќin dorlotigi; sed estante tro juna por nutriДќi mi devis Дќin mortigi.
Mi pensis unue, ke mi perdos Д‰ian tempkalkulon pro la manko de plumo kaj inko; tial, mi starigis altan foston krucforme, sur kiun mi entranД‰is la jenajn vortojn: “Mi alvenis Junio 8a 1659.” Mi Д‰iutage faris unu entranД‰on, kaj tion mi daЕrigis fari Дќis la lasta logo.
Ĝisnune, mi ne diris vorton pri miaj kvar kar— uloj, kiuj estis do katoj, hundo kaj birdo. Vi povis imaĝi, kiom mi ŝatis ilin, ĉar ili estis la solaj amikoj lasitaj al mi. Mi alportis la hundon kaj do katojn de la ŝipo. La hundo konstante alportis objektojn al mi, kaj per ĝia bojo, bleketo, murmuro, kaj sporto, preskaŠsed netute parolis kun mi.
Se mi nur povus havi iun apud mi, por ke mi tiun mallaЕdu, aЕ tiu min mallaЕdu, kia plezuro tio estus! Alportinte inkon de la Еќipo, mi Д‰iutage skribis skizon pro tio, kio okazis, ne tiom por la venontoj, kiuj eble Дќin legos (post kiam mi estos mortinta, kaj foririnta), kiom por liberigi min de miaj propraj pensoj, kaj fortiri min de la nuna timo, kiu la tutan tagon restadis en mia koro Дќis mia kapo doloras pro Дќia pezo.
Mi estis malapud la vojkuro de Еќipoj; kaj, ho! kia enuigo esti Дµetita sur tiun-Д‰i Еќolecejon sen iu por ami min, por ridigi min, por plorigi min, por pripensi min. Estis enuige vagi, tagon post tagon, de la arbaro al la marbordo, kaj de la marbordo reen al la arbaro, kaj dame Д‰iam okupi min per miaj propraj pensoj.
Tiom, pri la malДќoja Еќajno de mia stato; sed simile al la plimulto do aferoj Дќi havis luman flankon tiel same kiel malluman. Д€ar tie-Д‰i mi estis sendanДќere sur tero, kontraЕe la ceteraj de la Еќipanaro estis perdintaj. Nu, pripensis mi, Dio, kiu regas mian la sorton, kaj kondukas min per Sia mano, nun povas min savi de tiu-Д‰i stato, aЕ al— sendi iun por apudesti Д‰e mi. Mi ja estas Дµetita sur krudan kaj dezertan parton de la terglobo, sed ne troviДќas sur Дќi savaДќaj bestoj por mortigi aЕ vundi min. Dio sendis la Еќipon tiel apud mi, ke mi povis havigi Д‰ion, kion mi bezonos por la restaДµo de miaj tagoj. Estu la vivo, kia Дќi estos, tre multe estas, pro kio mi devas danki al Dio. Kaj mi baldaЕ forlasis Д‰iujn molДќojajn pensojn, kaj eД‰ ne plu rigardis pro velЕќipo.
Miaj posedaДµoj el la Еќipruino jam kuЕќis en la kaverno dek monatojn, kaj estas nun tempo por ordigi ilin, Д‰ar ili plenigis la tutan spacon, kaj ne lasis al mi ion enloДќejon; tial mi pligrandigis mian kaverneton, elfosante Дќin pli malantaЕen en la sablan Еќtonegon. Poste mi etendis Дќian enirejon Дќis la palisaro, kaj tiamaniere faris postvojon al mia domo. Tion farinte, mi fiksis bretaron Д‰iuflanke, por enteni miajn posedaДµojn, kio kaЕzis mian kavernon prezenti Еќajnon kvazaЕ magazeno plena je komercaДµoj. Por fabriki la bretarojn mi dehakis arbon, kaj ellaboris Дќin per segilo, hakilo, rabotilo, kaj kelke de aliaj iloj.
Tiam mi faris seДќon kaj skribtablon. Mi frumatene leviДќis kaj laboris Дќis tagmezo. ManДќinte mian manДќon, mi foriris kun mia pafilo. Reveninte, mi laboris Дќis la suno malleviДќis, kaj fine mi min kuЕќigis. Mi okupis min pli ol semajno aliformante kaj pligrandante mian kavernon, sed mi Дќin faris multe tro grande; Д‰ar, iomtempe, la tero defalis de la tegmento kaj se mi enestus, kiam tio okazis, mi estus perdinta mian vivon. Mi nun devis starigi fostojn en mia kaverno kun tabuloj trans iliaj suproj farante tegmenton el ligno.
Iam foririnte kun mia pafilo, mi mortpafis sovaДќkaton, el kies felo mi faris Д‰apon; kaj mi trovis kelke do birdoj el la gento kolomba, kiuj faris siajn nestojn en la fendetoj de la Еќtonegoj.
Mi devis kuŝiĝi malhelige ĝis mi faris lampon, per kaprograso metita en argilujon, kaj peceto da kanabo kiel meĉo, farante bonan lumon. Trovinte uzon por la sako enhavinta la nutraĵon kortbirdaran surŝipe, mi elĵetis la ŝelojn. Estis ĝuste kiam falas la pluvegoj, kaj kelkmonate, elkreskis trunketoj do rizo, tritiko kaj sekalo. Tempe, la greno maturiĝis kaj mi ĝin konservis kaj zorge semis ĉiujare; sed mi ne povis fanfaroni pri rikolto de tritiko ĝis post tri jaroj, kiel baldaŠestos montrata.
NesonДќita afero nun okazis sur la insulo kiu timegis min. Jen, la tero tremegadis, kiu deДµetis teron de la stonaДµo kun laЕta krako — ree okazis tremo — kaj nun tero defalis de la tegmento de mia kaverno. La maro ne vidiДќis kiel antaЕe, Д‰ar la tremoj tie estis tiel fortegaj kiel sur la tero. La movado de la tero malsanigis min, kaj estis bruo kaj kriego Д‰irkaЕ mi.
Triafoje tia tremo okazis; kaj kiam Дќi pasiДќis, mi sidis senmove sur la tero nesciante kion fari. Tiam la nuboj malklariДќis, la vento leviДќis, arboj elradikiДќis, la maro ЕќaЕmamasiДќis, kaj granda parto de la insulo ruiniДќis per la ventego. Mi pensis, ke la mondo finiДќas. Trihore, Д‰io trankviliДќis, sed pluvo falis tiun tutan nokton kaj grandan parton de la sekvanta tago. Kvankam tute lacigita, mi nun devis movi miajn aДµojn al sendanДќera loko.
Mi sciis, ke mi ja bezonos ilojn, kaj estos necese, ke mi akrigu ilin sur la Еќtono, Д‰ar ili estis malakraj kaj eluzitaj. Sed, Д‰ar du manoj estas necesaj por surteni la ilon, mi ne povis turni la Еќtonon; tial mi faris radon per kiu mi povis Дќin turni piede. Tio ne estis facila tasko, sed fine mi elfarigis Дќin.
Kelkatage, la pluvo faladis kaj malvarma tremfrosto min venkis; baldaЕ mi malsaniДќis. Mi havis dolorojn en mia kapo, nokte mi ne povis dormi, kaj miaj pensoj estis malkvietaj kaj strangaj. Jen mi ektremis pro malvarmo, kaj jen pro varmego kun svensvetoj, po seshore. Malsanante, mi devis foriri kun mia pafilo por havigi nutraДµon. Mi mortpafis kapron, sed estis malfacila tasko Дќin alporti domon, kaj pli multe, Дќin kuiri.
Mi pasis la sekvantan tagon lite, kaj sentis duonmorte pro soifo; ja, mi estis tro malforta por leviĝi, por trinki. Mi kuŝis kaj ploris, trahore kriis infane: “Sinjoro, rigardu min! Sinjoro, rigardu min!”
Fine, la atako finiĝis, kaj mi ekdormis kaj ne vekiĝis ĝis tagiĝo. Mi sonĝis, ke mi kuŝas sur la tero, kaj ke mi ekvidas viron; malsuprenirante de granda nigra nubo flamlume. Kiam li staris surtere, ĝi ektremis same kiel antaŠkelke da tagoj; kaj tuta mondo ŝajnas plenfajre. Li alproksimiĝis kaj diris al mi. “Ĉar mi ekvidas, ke en ĉiuj-ĉi malĝojoj vi ne preĝis, vi devis morti.” Tiam mi vekiĝis, kaj eltrovis, ke ĝi estis sonĝo. Malforta kaj maltrankvila, mi timis la tutan tagon, ke mia atako reokazos.
Tro malsana por foriri kun mia pafilo, mi sidis sur la marbordo por mediti, kaj miaj pensoj kuris jene: “Kio estas la moro, kio estas cirkaŠmi? Ne povis esti dubo, ke la mano, kiu ĝin kreis, ankaŠkreis la aeron, la teron, la ĉielon. Kaj kiu estas tiu ? Estas Dio, kiu faris ĉion. Nu, tial, se Dio faris ĉion, devis esti Li, kiu regas ĉion; kaj se tiel, nenio en la tuta vico da Liaj faraĵoj povas okazi, pri kiuj Li ne scias. Tial Dio scias kiel malsana kaj malĝoja mi estas, kaj Li volas, ke mi estu tie-ĉi. Kial? Dio.
Tiam ia voД‰o Еќajne diris: “Ĉu vi demandis, kial Dio faras tion al vi? Demandu, kial vi ne estis mortpafita de la MaЕroj, kiuj surЕќipiДќis, kaj prenis la vivon de viaj kunuloj. Demandu, kial vi ne estis disЕќirita de la sovaДќaj bestoj Д‰e la marbordo. Demandu, kial vi ne malleviДќis en la profundan maron kune kun la ceteraj Еќipanoj, anstataЕ ol bone atingi la insulon.
Tiam profundo dormo venkis min, kaj vekiДќante estis sendube la triahoro morgaЕtage, laЕ la sunradioj; ja, eble estis pli malfrua tago Д‰ar mi opinias, ke tiu certe estis la tago, kiun mi ne markis sur mia fosto, Д‰ar, poste, mi eltrovis mankon da unu entranД‰o.
Mi nun prenis de mia magazeno la Libron de la Dia Vorto, kiun mi jam alportis el la Еќipruino kaj Дќisnune mi ne legis eД‰ unu paДќon. Miaj okuloj falis sur kvar vortojn, Еќajnante enmetite por mia tiama konsolo; tiel bone ili fortigis miajn esperojn, kaj tuЕќis la veran fonton de mia timo. Estis la jenaj: “Mi vi ne forlasos.” Ili loДќas en mia koro Дќisnune. Mi mallevis la libron por preДќi. Mia krio estis, “Dio mia, min helpu ami kaj lerni Viajn vojojn.” Estis la unua fojo kiam mi sentis ke Dio estas proksima kaj aЕdas min, Koncerne mia enua vivo, Дќi ne estis pripensinda; Д‰ar nun nova forto eniris en min, kaj ЕќanДќigis miajn Д‰agrenojn kaj Дќojojn.
Parto III
Mi jam estis dekdu monatojn sur la insulo, kaj mi pripensis, ke estas tempo por mi ĝin esplori por ke mi traserĉu ĝiajn arboretojn, fontojn, kaj riveretojn. Tial mi ekiris kaj returnante alportis kun mi limetojn (malacidajn citronojn) kaj bonegajn vinberojn, grandajn kaj maturajn. Mi pendigis la vinberojn en la sunbrilo, por ke ili sekiĝu, kaj post kelke da tagoj, mi alportis ilin domon, por estonta provizo. La valeto, sur kies deklivoj ili kreskis, estas malvarmeta kaj verda, kaj tra ĝi kuras klara rivereto, kiu donas al la loko tian grandan ĉarmon, ke mi deziris loĝi tie.
Sed ne estas elvido sur la maron de tiu-Д‰i valeto; kontraЕe, miaflanke de la insulo Еќipoj ne povus alproksimiДќi, kiujn mi ne vidus de mia domo; tamen, la verdaj molaj deklivoj Еќajnis tiel dolД‰aj kaj freЕќaj, ke mi tie pasigis multe da mia tempo.
La unua el la tri jaroj, dum kiuj mi kulturis grenon, mi Дќin dissemis tro malfrue; la dua jaro, Дќi defektiДќis pro la senpluveco; sed la tria jaro, la greno bone elkreskis.
Mi eltrovis, ke la leporoj nokte kaj tage loДќis inter Дќi, kontraЕ kio estas nenia helpo krom planti densan plektbarilon Д‰irkaЕ Дќi; kaj tion fari, okupis min pli ol tri semajnojn. Mi mortpafis la leporojn tage, kaj mallumiДќe, Д‰ene mi alligis la hundon al la pordego, por boji la tutan nokton.
Tempete, la greno elkreskis, kaj fine maturiДќis; sed, same kiel antaЕe la leporoj difektis Дќin en la trunketoj, nun la birdoj manДќis Дќin en la spikoj. Je mia pafilbruo, aroj da ili suprenfluДќis; kaj mi komprenis, ke nenia greno estus lasota; tial mi decidis algardi nokte kaj tage. Mi kaЕќiДќis apud la plektbarilo kaj povis vidi, ke la birdoj sidas sur la arboj, kaj observas, poste malsupreniras unu post alia, kiel antaЕe.
Nun ĉiu grajnero da tritiko ŝajnis kvazaŠbulketo da pano. Sed por forigi tiujn-ĉi birdojn. Mia proceduro estis la jena: mi mortpafis tri, kaj pendigis ilin kiel ŝtelistojn por timigi ĉiujn, kiuj venos pro la greno; kaj de tiam, tiel longe kiel la mortigitoj pendis tie, ne alproksimiĝis birdo. Post kiam la greno maturiĝis, mi faris falĉilon el glavo el la ŝipo, kaj havigis mian rikolton.
Malmulto el ni pripensas la koston je kiu bulko estas farata. Kompreneble ne troviĝis tie-ĉi plugilo por turni la teron, nek fosilo por ĝin fosi; tial mi faris unu el ligno; sed tiu baldaŠeluzitiĝis kaj pro manko de rastilo mi uzis branĉon de arbo. Alportinte hejmen la grenon, mi devas draŝi, senrubigi kaj konservi ĝin. Nun mi bezonas muelilon por mueli ĝin, kribrilon por kribri ĝin, kaj fermentilon por fermenti ĝin, por fari panon el ĝi.
Kvankam mi ne havis ilojn, mi faris panon, kaj neniu povas diri, ke mi ĝin ne perlaboris per la svito de mia frunto. Kiam la pluvo endomadis min, mi havis sportegon instruante mian karulan birdon Polo kiel paroli; sed ho! tiel muta estis ĉio ĉirkaŠmi, ke mia propra voĉo ektremigis min.
Nun mi bezonas havigi botelegojn, potojn, kaj telerojn; sed mi ne sciis, kiel ilin fari. Fine, mi eliris por serĉi argilon, kaj tion trovis preskaŠmejlo de mia domo; ja estis ridinda rigardi la strangajn formojn, kiujn mi faris el ĝi. Ĉar, kelkaj el miaj botelegoj kaj potoj estis tro malfortikaj por elporti sian propran pezon, kaj ili disfalis eksteren kaj internen, ĉiumaniere; kaj aliaj, metitaj en la sunradiojn por bakiĝi, fendiĝis pro la varmego de la radioj, Vi povas diveni, kia estis mia ĝojo, kiam mi fine faris poton, kiu eltenis la varmegecon fajran, tiel ke mi povis boli viandon por buljono.
Sed ne estas elvido sur la maron de tiu-Д‰i valeto; kontraЕe, miaflanke de la insulo Еќipoj ne povus alproksimiДќi, kiujn mi ne vidus de mia domo; tamen, la verdaj molaj deklivoj Еќajnis tiel dolД‰aj kaj freЕќaj, ke mi tie pasigis multe da mia tempo.
La unua el la tri jaroj, dum kiuj mi kulturis grenon, mi Дќin dissemis tro malfrue; la dua jaro, Дќi defektiДќis pro la senpluveco; sed la tria jaro, la greno bone elkreskis.
Mi eltrovis, ke la leporoj nokte kaj tage loДќis inter Дќi, kontraЕ kio estas nenia helpo krom planti densan plektbarilon Д‰irkaЕ Дќi; kaj tion fari, okupis min pli ol tri semajnojn. Mi mortpafis la leporojn tage, kaj mallumiДќe, Д‰ene mi alligis la hundon al la pordego, por boji la tutan nokton.
Tempete, la greno elkreskis, kaj fine maturiДќis; sed, same kiel antaЕe la leporoj difektis Дќin en la trunketoj, nun la birdoj manДќis Дќin en la spikoj. Je mia pafilbruo, aroj da ili suprenfluДќis; kaj mi komprenis, ke nenia greno estus lasota; tial mi decidis algardi nokte kaj tage. Mi kaЕќiДќis apud la plektbarilo kaj povis vidi, ke la birdoj sidas sur la arboj, kaj observas, poste malsupreniras unu post alia, kiel antaЕe.
Nun ĉiu grajnero da tritiko ŝajnis kvazaŠbulketo da pano. Sed por forigi tiujn-ĉi birdojn. Mia proceduro estis la jena: mi mortpafis tri, kaj pendigis ilin kiel ŝtelistojn por timigi ĉiujn, kiuj venos pro la greno; kaj de tiam, tiel longe kiel la mortigitoj pendis tie, ne alproksimiĝis birdo. Post kiam la greno maturiĝis, mi faris falĉilon el glavo el la ŝipo, kaj havigis mian rikolton.
Malmulto el ni pripensas la koston je kiu bulko estas farata. Kompreneble ne troviĝis tie-ĉi plugilo por turni la teron, nek fosilo por ĝin fosi; tial mi faris unu el ligno; sed tiu baldaŠeluzitiĝis kaj pro manko de rastilo mi uzis branĉon de arbo. Alportinte hejmen la grenon, mi devas draŝi, senrubigi kaj konservi ĝin. Nun mi bezonas muelilon por mueli ĝin, kribrilon por kribri ĝin, kaj fermentilon por fermenti ĝin, por fari panon el ĝi.
Kvankam mi ne havis ilojn, mi faris panon, kaj neniu povas diri, ke mi ĝin ne perlaboris per la svito de mia frunto. Kiam la pluvo endomadis min, mi havis sportegon instruante mian karulan birdon Polo kiel paroli; sed ho! tiel muta estis ĉio ĉirkaŠmi, ke mia propra voĉo ektremigis min.
Nun mi bezonas havigi botelegojn, potojn, kaj telerojn; sed mi ne sciis, kiel ilin fari. Fine, mi eliris por serĉi argilon, kaj tion trovis preskaŠmejlo de mia domo; ja estis ridinda rigardi la strangajn formojn, kiujn mi faris el ĝi. Ĉar, kelkaj el miaj botelegoj kaj potoj estis tro malfortikaj por elporti sian propran pezon, kaj ili disfalis eksteren kaj internen, ĉiumaniere; kaj aliaj, metitaj en la sunradiojn por bakiĝi, fendiĝis pro la varmego de la radioj, Vi povas diveni, kia estis mia ĝojo, kiam mi fine faris poton, kiu eltenis la varmegecon fajran, tiel ke mi povis boli viandon por buljono.