Курейчик Андрей. П'емонцкi звер (на белорусском языке)

   ЖАФРЭЙ. Паглядзi мне ў вочы. (Глядзiць). Ты таксама не маеш улады над сваiм сэрцам.
   IЗАБЭЛА. Божа... (Падае на каленi, пачынае малiцца). Божа, даруй, даруй... I злiтуйся, Божа. Я не вытрымала выпрабавання, слабая, слабая... што мне цяпер рабiць, Божа...
   ЖАФРЭЙ. Не дакарай сябе. Мы ўжо праклятыя.
   IЗАБЭЛА. Жафрэй...
   ЖАФРЭЙ. Я забяру цябе адсюль. Як толькi я змагу сесцi на каня, мы паедзем. Паедзем далёка. У Навару. Нiхто не даведаецца.
   IЗАБЭЛА. Я не магу. Я дала клятву!
   ЖАФРЭЙ. Усе клятвы ўжо парушаныя.
   IЗАБЭЛА. Злiтуйся!
   ЖАФРЭЙ. Я не магу жыць без цябе.
   IЗАБЭЛА. (Крычыць): Я не магу ўехаць!
   ЖАФРЭЙ. Чаму?
   IЗАБЭЛА. Ты не ўсё ведаеш. Я... я Iзабэла з П'емонта.
   ЖАФРЭЙ. (збянтэжаны) Як...
   IЗАБЭЛА. Я не магу паехаць. Ты не разумееш. Варта мне апынуцца за сценамi Невельскага манастыра, герцаг Нармандскi спусцiць усiх сваiх сабак. Я заложнiца гэтых муроў. У мяне ныма шанцаў... Мяне заб'юць. Заб'юць, разумееш? А калi ты будзеш разам са мною, дык i цябе таксама.
   ЖАФРЭЙ. Я магу абаранiць цябе.
   IЗАБЭЛА. Любы мой, храбры мой. Ваяры герцага - гэта не сялянскiя разбойнiкi з драўлянымi коламi. I iх нашмат болей.
   ЖАФРЭЙ. Я папрашу за нас бiскупа Альберта. Ён дапаможа...
   IЗАБЭЛА. Бiскуп сам марыянетка герцага. Ён не возьме на сябе адказнасць за жыццё Iзабэла з П'емонта. Iдзе вайна. Нiхто, нiхто не возьме на сябе такую адказнасць. Невельскi манастыр - адзiнае месца, дзе герцаг не можа дастаць мяне, пакуль...
   ЖАФРЭЙ. Але я кахаю цябе. Клянуся, я што-небудзь прыдумаю.
   IЗАБЭЛА. Безумоўна, базумоўна. У цябе будзе час паразважаць, пакуль загояцца раны.
   ЖАФРЭЙ. Iзабэла, Iзабэла з П'емонта. Зверанё. Я не магу паверыць... Я бачыў яе... цябе. Тая была як сама смерць. У кожным яе воку сядзелi дзясятак дэманаў. Я памятаю, як яна рубiла рукi i галовы сваiх палонных. Сама... Я памятаю пырскi крывi на яе твары. Я памятаю выскал... А ты, ты зусiм iншая... Не, не, ты - не яна. Ты анёл.
   IЗАБЭЛА. Яна. Яна, Жафрэй.
   ЖАФРЭЙ. Сапраўды, Бог здзяйсняе цуды.
   IЗАБЭЛА. Мы будзем разам. Толькi спачатку табе трэба вылечыцца. Паабяцай, паабяцай мне на святым крыжы, якi трымаеш у сваiх руках, што ты нiчога не будзеш распачынаць да тае пары.
   ЖАФРЭЙ. Ты патрабуеш ад мяне зароку?
   IЗАБЭЛА. Абяцай!
   ЖАФРЭЙ. Я паабяцаю, але ты мяне пацалуеш.
   IЗАБЭЛА. Абяцай!
   ЖАФРЭЙ. Абяцаю табе... (Яна яго цалуе).
   IЗАБЭЛА. Я буду гарэць ў пекле.
   Заслона.
   Сцэна 21
   (Заходзяць сястра Вентурыя, сястра Бернарда i сястра Ганна).
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Дзе яна?
   СЯСТРА ГАННА. Усё яшчэ з iм.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Яна з iм днямi сядзiць. Нi на хвiлiну не адыходзiць. I так тры тыднi запар.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Не да дабра гэта.
   СЯСТРА ГАННА. А я думаю, богаўгодная гэта справа, даглядаць хворага, якi пацярпеў за веру.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. справа, бясспрэчна богаўгодная. Алнак гэта можа далёка зайсцi.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Я згодная з сястрой Бернардай. Быць так доўга сам-насам з мужчынаю, з рыцарам...
   СЯСТРА ГАННА. Не разумею, пра што вы.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. З другога боку, ён яшчэ вельмi слабы, целам, i наўрад цi здольны...
   СЯСТРА ГАННА. А што, калi папрасiць Мацi-iгуменню прызначыць ёй каго-небудзь у дапамогу? Ну каб спынiць гэтыя размовы...
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Маладая ты яшчэ, сястра Ганна, шмат чаго не разумееш. Няўжо мы можам ўказваць Мацi-iгуменнi, што рабiць? Балазе, мудрасцю нашую матушку гасподзь не абдзялiў. Яна сама ведае, як трэба. Ды i не згадзiцца яна нiколi змянiць сваё рашэнне.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Ага, праўда... Скажаш ёй што - зазлуецца. Тады склепу не пазбегнуць.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. А склеп цяпер халодны, сыры... Ды i поганi там усялякай завялося. Кажана нядаўна бачылi.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Да ну?
   СЯСТРА ГАННА. А можа нашыя страхi, ну, наконт сястры Iзабэлы дарэмныя?
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Дай Бог, дай Бог...
   СЯСТРА ГАННА. Так яно i ёсць, бо сястра Iзабэла такая набожная, такая цiхая.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. А да споведзi не ходзiць.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. А калi пра хворага, пра рыцара гэтага пачынаюць раварыць, маўчыць. Маўчыць або выходзiць адразу.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Падазрона гэта.
   СЯСТРА ГАННА. Проста вам пагутарыць няма пра што. Вось i ўсё.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Дай Бог, дай Бог.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Даруй нам, Божа, нашыя страхi. Людзi грэшныя. I думкi ў iх грэшныя...
   СЯСТРА ГАННА.. А ўсё ж такi шкада iх...
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Каго?
   СЯСТРА ГАННА. Iзабэлу i гэтага рыцара. Цяжка iм, напэўна.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Дурнiца ты. I гэтага ўжо нiчым не паправiш. Хадзем.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. А мне казалi, што ён яе проста па iменi называе.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Да ты што? А хто казаў?
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Ёсць крынiцы...
   СЯСТРА ГАННА. Напэўна, гэта ён, калi трызнiў.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Ага, калi трызнiў.
   (Перамiгваюцца i выходзяць).
   Сцэна 22
   (Заходзiць Урбена i чакае. Заходзiць сястра Iаана).
   УРБЕНА. Iаана, пачакай.
   СЯСТРА IААННА. Хто кажа "Iаана пачакай"? Урбена, ты?
   УРБЕНА. Куды ты?
   СЯСТРА IААННА. Куды ногi iдуць. Куды вочы глядзяць. Ад болю прэч!
   УРБЕНА. Табе прычынiлi боль?
   СЯСТРА IААННА. Боль... (Плача). Сэрца колюць iголкаю. Колюць i колюць...
   УРБЕНА. Гэта Iзабэла коле тваё сэрца iголкаю? Так?
   СЯСТРА IААННА. I няма трыпутнiку, каб прыкласцi да ранкi.
   УРБЕНА. Хадзi сюды. Хадзi да мяне. Раскажы мне пра свой боль, табе стане лягчэй.
   СЯСТРА IААННА. Лягчэй? А можа, я не хачу, каб мне было лягчэй?
   УРБЕНА. Можа i не хочаш...
   СЯСТРА IААННА. Хто ведае, чаго я хачу? Я хачу, каб сонца зрабiлася сiнiм, а зямелька - мягкай i цёплай, як немаўля, каб ляжаць ў ёй глыбока-глябока i бачыць сны... Або не!
   УРБЕНА. Што не?
   СЯСТРА IААННА. Апошнiм часам у сне я бачу чартоў замест анёлаў. Нават у краiне Рэз завялiся д'яблы, чарцяняты, макрыя, слiзкiя, з лускаю на храпе i членамi стаўма. I ўсе рагатыя! Да чаго гэта, Урбена?
   УРБЕНА. Я не ўмею тлумачыць сны. Ты шмат думаеш пра Iзабэлу?
   СЯСТРА IААННА. Шмат? Не. Я думаю пра яе ўвесь час. Хiба гэта шмат? Але думаць гэта яшчэ нiчога.. Уяўляць яшчэ нiчога... Але бачыць!
   УРБЕНА. Нешта адбываецца з табою, калi ты яе бачыш?
   СЯСТРА IААННА. Навошта ты ў мяне пытаеш?
   УРБЕНА. Раскажы мне.
   СЯСТРА IААННА. А ты пакажы мне свой твар.
   УРБЕНА. Ты хочаш бачыць мой твар?
   СЯСТРА IААННА. Так.
   УРБЕНА. Добра (Паднiмае пакрывала).
   СЯСТРА IААННА. Ух. Якi ён брыдкi. Навошта ты хаваеш такi брыдкi твар? (Смяецца). Даўно гнiеш?
   УРБЕНА. Даволi даўно.
   СЯСТРА IААННА. Але ты яшчэ не зусiм згнiла. А вочы? Ты што-небудзь бачыш iмi? Ххiба можна бачыць гнiлымi вачыма? Напэўна, праз iх увесь свет здаецца гнiлым. А ў цябе на твары яшчэ не завялiся чарвякi? Гэта, напэўна, будзе вельмi казытаць... Цiкава, толькi ты так смярдзiш. Фу. Як гэта - жыць i адчувацб смурод уласнага гнiення?
   УРБЕНА. Непрыемна.
   СЯСТРА IААННА. Хутка ў цябе зусiм не будзе нi носа, нi вачэй, нi языка. Тады мы зможам узяць пчалiны воск i хваёвую смалу i зляпiць табе новы нос, якi захочашю а замест вачэй засунуць балотных мушак, а замест языка - яловую шышку, ўчокi мы намажам бурачным сокам, i будзеш ты ў нас красуня-прыгажуня...
   УРБЕНА. Я хутка памру, Iаана...
   СЯСТРА IААННА. Я таксама хуiка памру. Калi буду глядзець на яе!
   УРБЕНА. Раскажы мне, што з табою адбываецца, калi ты глядзiш на яе.
   СЯСТРА IААННА. Я калi ўбачыла яе, падумала, Гасподзь мне анёлка прыслаў, анёлачка...I загаварыла з ёю i зразумела, што яна i я - адзiнае. Сёстры мы. Яна мне, я ёй... Быццам блiзняткi, яе боль - мой боль, яе радасць - мая... Я хацела, каб мя нiколi не расставалiся, нiколi! Толькi яна падманула мяне.
   УРБЕНА. Ты казала, штосьцi адбываецца зтабою, калi ты яе бачыш...
   СЯСТРА IААННА. Так, адбываецца... Калi я бачу яе, яе твар, белы нiбы шлюбны ўбор, яе вочы, блiкучыя, як iльдзiнк, яе вусны, пунсовыя i мяккiя, яе шыю... Калi я бачу яе пальчыкi на нагах, Урбена.... Мне становiцца цёпла. Па ўсiм целе разлiваецца дзiўная млосць... Я адчуваю, як налiваюцца мае грудзi i саскi становяцца як дзве маленькiя цвёрдыя пацеркi. Дакранешся да iх - i ўся задрыжу! I ўнiзе стане цёпла i прыемна. Улонне маё адкрыецца.. Гэта так салодка i прыемна! I мне захочацца стаць змяёю i кошкаю, i ашчаркаю, i расамахаю, выгiнацца i курчыцца, i вярцецца, i лашчыцца, i каб хто-небудзь рваў i расцягваў, гнуў i душыў мяне...
   УРБЕНА. Ты праўду гаворыш?
   СЯСТРА IААННА. Не. Вядома, не. Усё выдумала. Усё... Ляжала ўначы i ўсё прыдумла. А ты паверыла? (Раптам хiтравата ўсмiхаецца). А можа i не ўсё. Можа, толькi крышку прыдумала. Сама не ведаю. А як гэта называецца?
   УРБЕНА. Гэта страсць, Iаана.
   СЯСТРА IААННА. Ты ведаеш, што такое страсць?
   УРБЕНА. Кожная жанчына зазнае ў жыццi страсць, Iаана. Калiсьцi мне таксама хацелася лашчыцца i выкручвацца ад жаданняў, што апаноўвалi мяне. Толькi гэта было даўно.
   СЯСТРА IААННА. А Iзабэла чэрствая! Яна ведае ўсё i мучыць мяне!
   УРБЕНА. Хочаш, я прывяду табе мужчыну?
   СЯСТРА IААННА. Мужчыну?
   УРБЕНА. Ён спаталiць тваю страсць. Я прывяду табе прыгожага, маладога мужчыну. Ён будзе нават высакародным, калi пажадаеш.
   СЯСТРА IААННА. Не! Мужчыны ўсе падобныя на казлiшч. У iх барада i рогi! Яны б'юцца памiж сабою, гаварыць не ўмеюць, а толькi мекаюць i бекаюць. Навошта мне казлiшча? У яго ж няма такiх пальчыкаў на нагах?
   УРБЕНА. Але Iзабэла не зможа спаталiць твае страсцi...
   СЯСТРА IААННА. Ды няма ў мяне анiякай страсцi, Урбена! З чаго ты ўзяла? Няма... Табе проста скрозь гнiлыя вочы здалося... Ды i няважна гэта. Я запытаю ў травак. Яны ведаюць, яны дапамогуць... Яны заўсёды мне дапамагаюць. Галоўнае знайсцi трапутнiк i прыкласцi яго да сэрца, дзе iголка ўкалола - рана i загоiцца. I iншыя траўкi ёсць.. I яшчэ трэба выгнаць чарцянятаў з краiны Рэз... (Забягае сястра Марыя).
   СЯСТРА МАРЫЯ. Iзабэлу, Iзабэлу не бачылi?
   СЯСТРА IААННА. Бачылi Iзабэлу - яна стала як абгрызеная костка. Толькi хто яе абгрыз?
   УРБЕНА. Яе няма тут. Што такое, Марыя?
   СЯСТРА МАРЫЯ. Сястра Ганорыя яе шукае. Ой, ктосьцi ёй нешта сказаў пра Iзабэлу. Яна такая раз'юшаная!
   СЯСТРА IААННА. Калi ў раз'юшанасцi з'есцi вугельчык - можна дыхаць полымем, як дракон!
   УРБЕНА. Што ёй сказалi?
   СЯСТРА МАРЫЯ. Нiхто не ведае.
   СЯСТРА IААННА. Яе трэба папярэдзiць! Яе трэба схаваць ад Ганорыi. Я адшукаю яе. Бяжым, сястра Марыя, хутчэй. (Яны выбягаюць).
   УРБЕНА. Позна ўжо папырэджваць. Позна...
   (Урбена выходзiць).
   Сцэна 23
   (Заходзiць сястра Ганорыя, за ёю Iзабэла).
   IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя, сястра Ганорыя, я праше вас!..
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Позна!
   IЗАБЭЛА. Малю, выслухайце мяне!
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я ўсё ведаю.
   IЗАБЭЛА. Вы не так..
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. (перапыняе) Так! Так! Цябе чакае анафема. Д'ябальскi ты выпладак. Чартоўка, чартоўка - вось ты хто! Гарэць табе ў пекле.
   IЗАБЭЛА. Усё не так, як вы думаеце...
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Дрэнь! Цябе спаляць! Цябе i твайго палюбоўнiка!
   IЗАБЭЛА. Не кажыце так.
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Як ты смееш?! Распуснiца! Як ты адважылася ў святых сцянах, што далi табе прытулак, такое распуства ўчынiць!
   IЗАБЭЛА. Я...
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Што? Скажаш, выпадкова атрымалася? Так? Чорт падбiў? Без памяцi была? Сiлай цябе прымусiлi? А? Маўчыш? Адказаць няма што? Дрэнь! Распуснiца! Вядзмарка! Але цяпер табе канец. А я ж адразу ведала, адразу, як толькi цябе ўбачыла, як толькi ты пераступiла паог манастыра, я адразу зразумела, што ты не Богу, але д'ябалу, страсцям сваiм служыць прыйшла. Ну што, нецешылася? Задаволiла Страсцi? Ганарышся грэхападзеннем сваiм, а? Юрлiвая дрэнь!
   IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя, умаляю вас, заклiнаю вас, злiтуйцеся...
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Сама падсцiлаешся, пралюбадзейнiчаеш, а цяпер злiтуйцеся? Не ўжо! Канец табе! Табе i твайму палюбоўнiку!
   IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя...
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я буду глядзець, як ты будзеш курчыцца на агнi.
   IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя!
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. А яму адсякуць ягоны адростак, скормяць яго псам, а самога павесяць на круках! Ён доўга будзе пакутаваць!
   IЗАБЭЛА. Сястра Ганорыя!
   СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Але перад вогнiшчам ты паглядзiш на гэта! Дрэнь!
   IЗАБЭЛА. (раптам у шаленстве): Сама дрэнь! Не смей так са мной размаўляць! (Хапае камень i ў шаленстве б'е сястру Ганорыю па галаве. Тая нежывая падае). Не смей! Я Iзабэла з П'емонта! I ты - тля! Нiхто не можа мне гаварыць такое! Нiхто! Нiхто! Нiхто! (Паўза. Камень выпадае з рук. Яна глядзiць на труп). Божа... Што ж ты нарабiла, сястра Ганорыя. (Схiляецца над целам. Плача). Што ты нарабiла?.. Божа, за што ўсё гэта. Няўжо ты ўззлаваўся на мяне, Божа? Я шчыра, шчыра iмкнулася да Цябе. Служыць Табе хацела...Як жа гэтак? Цяпер усё, усё страцiла сэнс. Хто я цяпер? Хто? Што ты нарабiла, сястра Ганорыя...
   Сцэна 24
   (Заходзiць Мацi-Iгумення, за ёю астатнiя манахiнi. Усе бачаць, што адбылося).
   IЗАБЭЛА. Я не хацела... Я. Я не ведаю... (Плача. Сёстры кленчаць i пачынаюць малiцца).
   СЯСТРА МАРЫЯ. Мёртвая.
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Малiцеся. Малiцеся за спачын яе душы. I радуйцеся. Ясстра Ганорыя зараз у Бога Нашага Iсуса Хрыста, абагрэтая святлом Ягоным, суцешаная словам Ягоным. Ёй добра.малiцеся, малiцеся i за iншую душу, за душу аблудную, за душу скалечаную, за душу грэшную, за душу гордую. Малiцеся, каб Гасподзь не пакiнуў яе ў лiтасцi сваёй. (Iзабэла таксама пачынае малiцца). Iзабэла з П'емонта, Невельскi манастыр ад чыстага сэрца прыняў цябе ў свае сцены. Сёстры манастыра сталi табе сёстрамi. Я хацела стаць для цябе мацi. Шляхi да святасцi i Бога былi адкрытыя перад табою. Але ты аддала перавагу людскiм страсцям. Ты пайшла iншым шляхам. Ты заблудзiлася... Ты праклята.
   IЗАБЭЛА. Матушка! (Кiдаецца ёй у ногi.) Матушка! Як жа?..
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Гасподзь лiтасцiвы. Ён зразумее. (Сёстрам) Закаваць яе!
   IЗАБЭЛА. Бярыце мяне! Палiце мяне! Усё вытрымаю, усё прыму. Толькi не чапайце яго! Ён не вiнаваты. Гэта я, я...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Маўчы! Святая Царква не пакiне цябе. (Iзабэлу звязваюць i прыкоўваюць да сцяны. Сёстрам). Сястру Ганорыю занясiце ў царкву. Я сама буду адпяваць яе. Падрыхтуйце месца на манастырных могiлках.
   СЯСТРА МАРЫЯ. Што будзе з сястрой Iзабэлай?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Што будзе? Гасподзь пакажа!
   (Выходзiць. За ёю выходзяць манашкi, з сабою нясуць цела сястры Ганорыi).
   Сцэна 25
   (Заходзiць сястра Iаана).
   СЯСТРА IААННА. Iзабэла.
   IЗАБЭЛА. Што? Хто тут?
   СЯСТРА IААННА. Цень ад ценю...
   IЗАБЭЛА. Iаана, ты?
   СЯСТРА IААННА. (рэхам) Ты, ты, ты, ты...
   IЗАБЭЛА. Дзе ты? Тут цёмна. Я не бачу цябе.
   СЯСТРА IААННА. (рэхам): Цябе, мяне сябе, кахаць...
   IЗАБЭЛА. Ты прыйшла, каб пасмяяцца з мяне?
   СЯСТРА IААННА. Як ты забiла яе?
   IЗАБЭЛА. Што?
   СЯСТРА IААННА. Ты забiла яе каменем?
   IЗАБЭЛА. Так.
   СЯСТРА IААННА. А калi ты праламiла ёй галаву, адтуль не вылецела тпушка зiмародак?
   IЗАБЭЛА. Не.
   СЯСТРА IААННА. Дзiўна. Я была ўпэўненая, што ў яе галаве сядзiць птушка зiмародак.
   IЗАБЭЛА. Iаана, паслухай, я, напэўна, пакрыўдзiла цябе нечым.
   СЯСТРА IААННА. Напэўна...
   IЗАБЭЛА. Паслухай, я, можа нетак паставiлася да цябе.
   СЯСТРА IААННА. Можа...
   IЗАБЭЛА. Даруй мне.
   СЯСТРА IААННА. Дараваць? Ты просiш мяне дараваць тое, што разарвала мне душу, што ты затаптала яе так, што яна ператварылася ў маленькi, шэранькi блiн?
   IЗАБЭЛА. Я не хацела гэтага. Ты ведаеш...
   СЯСТРА IААННА. Я ведаю? Я ведаю, што ў тваёй галаве сядзiць не зiмародак, а мядзведзь. Я ведаю, што, хоць у цябе i няма звярыных кiпцюроў на нагах, ты ўсё роўна напалову зверанё.
   IЗАБЭЛА. Няхай, няхай так. Аднак жа я люблю цябе, Iана, люблю як сястру, якой ў мяне нiколi не было. Ты мне вельмi, вельмi дарагая.
   СЯСТРА IААННА. Дай руку.
   IЗАБЭЛА. Што?
   СЯСТРА IААННА. Дай мне сваю руку
   IЗАБЭЛА. Навошта?
   СЯСТРА IААННА. (Бярэ руку i прыкладае яе да свёй шчакi). У цябе такая мяккая скура. Цудоўная скура. Мяккая i гладкая.
   IЗАБЭЛА. Паслухай, у мяне ёсць да цябе адна просьба.
   СЯСТРА IААННА. ...мяккая, яе хочацца цалаваць (Цалуе). Гэтая скура сама як пацалуй анёла. Цябе нiколi не цалавалi анёлы? Я люблю, калi яны цалуюць мяне. Я сплю, а яны цалуюць мяне...
   IЗАБЭЛА. Паслухай... Калi ты маеш хоць кроплю спачування i любвi да мяне, малю цябе, памажы яму..
   СЯСТРА IААННА. Каму?
   IЗАБЭЛА. Жафрэй хварэе. Яму трэба паехаць адсюль. Я ведаю, ты можаш вылечыць яго. Ты неяк казала, што вылечыцш. Калi ласка.
   СЯСТРА IААННА. А яшчэ твая скура падобная на пялёсткi маку i паўднёвы вецер...
   IЗАБЭЛА. Памажы яму! Вылечы яго! Чуеш мяне? (Вырывае руку) Чуеш?
   СЯСТРА IААННА. Не!
   IЗАБЭЛА. Але чаму?
   СЯСТРА IААННА. Таму што не хачу! Не хачу!
   IЗАБЭЛА. Калi ласка, прашу цябе...
   СЯСТРА IААННА. Што мне ад тваiх просьбаў?
   IЗАБЭЛА. Чаго ты хочаш? Я зраблю ўсё. Усё!
   СЯСТРА IААННА. А ножку яшчэ раз пацалуеш?
   IЗАБЭЛА. Пацалую, памажы яму... (Схiляецца, каб пацалаваць) Рабой тваёй буду...
   СЯСТРА IААННА. Не трэба. Ды i навошта яго лячыць? Я зрабiла так, што яго ўсё роўна пакараюць смерцю.
   IЗАБЭЛА. (з жахам) Што?!
   СЯСТРА IААННА. (задумлiва) Заўтра зменiцца надвор'е... Вецер перастае пахнуць. Будзе навальнiца.
   IЗАБЭЛА. Што ты зрабiла? (Трасе яе) Адказвай! Што? Што?
   СЯСТРА IААННА. (вырываецца) Ты злая! Я думала, ты змянiлая, Я памылялася! Крывадушнiца! Я прыйшла дапамагчы табе. Я ведаю, як збегчы адсюль.
   IЗАБЭЛА. Я не хачу збягаць! Скажы, што ты зрабiла!
   СЯСТРА IААННА. Гэта я сказала сястры Ганорыi, што Жафрэй спакусiў цябе. Я! Я! Я! Я! Яго пакараюць! А ты дурнiца! Дурнiца! Дурнiца! Дурнiца! Я магла зрабiць цябе шчаслiвай... Ўсё з-за яго!
   IЗАБЭЛА. Iаана.
   СЯСТРА IААННА. Як толькi ён з'явiўся ты была толькi з iм, гаварыла толькi пра яго. Думала таксама толькi пра яго. Ты звар'яцела! Звар'яцела! А я выратавала цябе. Няўдзячная! Iзабэла, я яшчэ магу цябе выратаваць. Дазволь, дазволь мне толькi, малю цябе... Я вызвалю цябе. Мы збяжым. Я ведаю, дзе можна сзавацца. Я ўсё падрыхтавала. Там нас нiхто не знойдзе. Нiхто! Я буду клапацiцца пра цябе. Я буду цалаваць твае ногi.. Дазволь, толькi дазволь...
   IЗАБЭЛА. Ты нават не ўяўляеш, што ты нарабiла.
   СЯСТРА IААННА. Гэта твая аса мяне ўкусiла. Твая! (Выбягае).
   IЗАБЭЛА. Ты проста не ўяўляеш, што ты нарабiла...
   Зацямненне.
   АКТ 3
   Сцэна 26
   (Заходзiць Мацi-Iгумення).
   IЗАБЭЛА. Хто гэта?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Я.
   IЗАБЭЛА. Колькi я ўжо тут?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Чацвёрты тыдзень пайшоў.
   IЗАБЭЛА. Так мала? Я думала амаль год. Час так павольна iдзе тут, без святла. Дзень i ноч - адное i тое ж. I пацукi. Часам мне здаецца, што iх так шмат, што яны поўзаюць па сценах i нават па столi. Калi сплю, я адчуваю iх халодныя, мокрыя лапкi ў сябе на шыi. Ведаеш, усё ж такi гэта лепей, чым калi зусiм нiкога няма. Бог жа да мяне не прыхадзiць...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён заўсёды побач з намi.
   IЗАБЭЛА. Не... Побач са мною яму няма чаго рабiць. З мяне даволi i пацукоў Дык навошта вы прыйшлi?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Сёння прыйшлi весткi з П'емонта. Твой бацька забiты.
   IЗАБЭЛА. Забiты?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Яго знайшлi ў сваiх пакоях з кiнжалам у грудзях. Забойца закалоў яго ў сне.
   IЗАБЭЛА. Божа... Ён так хацеў памерцi ў бiтве... Я ж ведала, што так будзе. Даўно ведала. Чаму цяпер гэтая вестка так палохае мяне?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Гэтая смерць багата што выклiча. Наблiжаюцца смутныя часы.
   IЗАБЭЛА. Вось чаму вы мяне не спалiлi адразу?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. П'емонцкi клан застаўся без важака. Герцаг святкуе перамогу. Але гэтае святкаванне часовае. Ён сам гэта адчувае. Ёе слабы. у адкрытай вайне яму не выстаяць. Калi новага важака падтрымаюць англiйскiя бароны, ён прайграў. А смерць твайго бацькi толькi адкладвае развязку.
   IЗАБЭЛА. Вось чаму вы не аддаеце мяне на суд?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. I таму таксама.
   IЗАБЭЛА. Хочаце пагандляваць мною?
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Проста я яшчэ не ведаю, не ведаю. як правiльна зрабiць.
   IЗАБЭЛА. Я хачу запытацца ў вас аб нечым. Я ведаю, гэта неправiльна. Гэта грэх. Гэта толькi пагоршыць маё становiчша, але...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Жафрэй памёр.
   IЗАБЭЛА. Што?!
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён памёр. Ты аб гэтым хацела мяне запытаць?
   IЗАБЭЛА. (уражаная) Як...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Ён памёр ад ран два тыднi таму. Сястра Iаана спрабавала выратаваць яго, але яе травы не дапамаглi. Ён памёр.
   IЗАБЭЛА. Жафрэй...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Бог пакараў яго за грэх.
   IЗАБЭЛА. Бог? (у раз'юшанасцi) Бог?! Ты нiчога не разумееш! Iаана... Як яна магла? Ён жа быў зусiм безабаронны... Зусiм... (Мацi-Iгумення рэзка разварочваецца i выходзiць). Божа... За што?..
   Сцэна 27
   (З цемры з'яўляецца Урбена. Здаецца, яна ўвесь час была тут).
   УРБЕНА. Ты плачаш...
   IЗАБЭЛА. Ён быў зусiм безабаронны...
   УРБЕНА. Я цябе папярэджвала. Памятаеш гiсторыю пра рыцара i д'ябла?
   IЗАБЭЛА. Не хапае толькi канца, так?
   УРБЕНА. Ты хочаш памерцi?
   IЗАБЭЛА. (у лютасцi) Так, я хачу памерцi! Так, яхачу памерцi! Хачу памерцi! Зразумела? Нашто мне такое жыццё? Пляваць я хацела на такое жыццё! Я хачу памерцi!
   УРБЕНА. Ты ж думала пра тое, каб пазбавiць сябе жыцця?
   IЗАБЭЛА. Так.
   УРБЕНА. Ты ўжо нават вырашыла.
   IЗАБЭЛА. Я сама ведаю, што вырашыла.
   УРБЕНА. Ты ж не спынiшся на гэтым, праўда?
   IЗАБЭЛА. Мне няма сэнсу спыняцца.
   УРБЕНА. Я прыйшла дапамагчы табе. (Бярэ кубак i нешта туды налiвае). Гэтую атруту зрабiла Iаана. Ён з таго кораня, што i адвар, якi забiў твайго рыцара. Але ты памрэш хутка i не будзеш моцна пакутаваць. На, пi... (Падае ёй кубак).
   IЗАБЭЛА. Так. Гэта добра... (Прымае i ўжо амаль п'е, але Урбена спыняе яе).
   УРБЕНА. Толькi спачатку запытай сябе: ЦI ВЕРЫШ ТЫ, ШТО ТЫ МОЖАШ ПАМЕРЦI?
   IЗАБЭЛА. (апуска кубак) Не магу. (Цiха) Я... Я хачу жыць.
   УРБЕНА. Тут ты была зламана i знайшла пакорлiвасць. Праз пакорлiвасць та прыйшла да Бога. Затым каханне прайшло да цябе i ты страцiла i пакорлiвасць, i Бога. Цяпер ты страцiла i каханне. Твой рыцар забiты. Твой бацька забiты. Ты сама стала забойцай манашкi. Усе надзеi разбiтыя... У цябе нiчога не засталося. Ты знiшчана. Ты скрозь гнайнiк. Ты мой твар. Дык цi не лепей для цябе памерцi?
   IЗАБЭЛА. (цвёрда) Я хачу жыць.
   УРБЕНА. Так?
   IЗАБЭЛА. Мне плеваць як! Жыццё мяне не пашкадавала. I цяпер мне таксама будзе ўсё роўна. Я буду жыць так, як атрымаецца. I нiкому не параю стаць на маiм шляху! (З размаху кiдае кубак) Калi б была магчымасць, пазабiвала бы ўсiх. Усiх! Без рабору! Усiх! Усiх ненавiджу! (Моцна крычыць). Уiсх вас ненавiджу!
   УРБЕНА. (Паўза): Галоўнае - ты будзеш жыць. (Iдзе да выхаду).
   IЗАБЭЛА. Дык хто ты?
   УРБЕНА. Я... Якая рознiца...
   (Выходзiць).
   Сцэна 28
   (Заходзяць сястра Вентурыя, сястра Бернарда, сястра Ганна i сястра Марыя).
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Што адбываецца? Што адбываецца? З часоў заснавання Невельскага манастыра не было такога. Быццам праклён якi...
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. А я вам кажу, гэта ўсё праз яе... З тае пары, як гэтая Iзабэла пераступiла парог нашай святынi, усё i пачалося. Цёмныя сiлы яе вядуць праўду вам кажу, яна прывяла з сабою д'ябла.
   СЯСТРА ГАННА. Зберажы, Божа...
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Вось, вось... I хiба гэта канец?
   СЯСТРА МАРЫЯ. Два забойствы. I абодва разы манашкамi. Такога свет яшчэ не ведаў.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Без Д'ябла тут не абыйшлося. Гэта ўжо так...
   СЯСТРА ГАННА. А можа, сястра Iаана не...
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. (перапыняе) Забiла, забiла. Цяпер дакладна вядома. Мацi-iгумення правяла падрабязнае расследаванне. Сястра Iаана прамывала ягоныя раны сокам аканiту i цыкуты. Пэўна, ён так пакутаваў.
   СЯСТРА МАРЫЯ. Божа, ды навошта яна гэта рабiла?
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Зразумела навошта. Апантаная.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Праўда, праўда... Нiколi ёй не давярала. З выгляду цiхiя, непрыкметная, песнi спявае, дзiўныя рэчы распавядае. Але я даўно чакала, што яназробiць штосьцi падобнае. I вось - наце вам, дачакалiся!
   СЯСТРА МАРЫЯ. Нядобрая слава панясецца цяпер пра Невельскi манастыр.
   СЯСТРА ГАННА. Так, хрысцiянскi свет скалынецца ад такога... Кажуць, што ўжо да самога Папы дайшло.
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Хлусня. Не малго яшчэ дайсцi, не магло. Ды i хто паведамiць?
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Трэба ж, далi прытулак па дабрынi сардэчнай звераняцi i апантанай - вось i паплацiлiся!
   СЯСТРА МАРЫЯ. Пашкадаваць iх трэба.
   СЯСТРА ГАННА. Правiльна, сястра Марыя. Пашкадаваць. Богу памалiцца, Ён i дапаможа.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Так, дапамога нам яшчэ спатрэбiцца
   СЯСТРА ГАННА. Нешта яшчэ здарылася?
   СЯСТРА БЕРНАРДА. А вы не чулi?
   СЯСТРА МАРЫЯ. Пра што вы?
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Гэта тайна. Увесь манастыр ужо ведае. Сюды едзе герцаг Нармандскi.
   СЯСТРА ГАННА. Герцаг? Сам?
   СЯСТРА БЕРНАРДА. З iм восемсот рыцараў. Пасля смерцi правадыра П'емонцкага клана толькi Iзабэла можа яму перашкодзiць. Ён едзе па яе. Прадстаўнiкi клана таксама накiроўваюцца сюды.
   СЯСТРА МАРЫЯ. Якi жах! Адусюль напасцi. Што ж нам рабiць?
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Герцаг адважыцца на ўсё, каб здабыць яе. Можаце не сумнявацца...
   СЯСТРА БЕРНАРДА. З iм яшчэ i бiскуп Альберт сюды едзе.
   СЯСТРА ГАННА. Навошта?
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Каб судзiць сястру Iаану. Жафрэй быў яго васалам.
   СЯСТРА МАРЫЯ. Ах... Колькi гора, колькi напасцяў... I ў каго нам прасiць абароны?
   СЯСТРА ГАННА. Толькi ў Бога i святой Дзевы Марыi. Няма ў нас iншых абаронцаў...
   СЯСТРА БЕРНАРДА. Шкада, аднак, сястру Iзабэлу. Яе выдадуць.
   СЯСТРА ВЯНТУРЫЯ. Зверанё трапiць ў лапы звера.
   СЯСТРА МАРЫЯ. Мы нiчога не можам зрабiць дзеля яе. Толькi малiцца.
   Усе: Аман.
   (Выходзяць).
   Сцэна 29
   (Заходзяць Мацi-Iгумення i бiскуп Альберт).
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Я слухаю вас, бiскуп. Толькi гаварыце коратка i ясна, без вашых высакапарных словаў. Дзеля чаго прыехалi?
   БIСКУП АЛЬБЕРТ. Калi ласка. Па-першае, я прыехаў, каб расследаваць забойства майго рыцара i знайсцi вiнаватага, каб аддаць яго пад суд. I хоць забойства здзейснiла манашка, над якой толькi вы...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. (перабiвае) Я выдам вам яе. Задаволены? Рабiце з ёй усё, што знойдзеце патрэбным.
   БIСКУП АЛЬБЕРТ. Я буду судзiць яе.
   МАЦI-IГУМЕННЯ. Гэта вашае права. Што яшчэ?
   БIСКУП АЛЬБЕРТ. Тэма вельмi далiкатная... Ну, вы мяне разумееце. Неабходна ўзяць пад увагу ўсе абставiны, што склалiся. Суадносiны сiл зараз такiя...
   МАЦI-IГУМЕННЯ. (груба) Хопiць! Гаварыце без хiтрыкаў!
   БIСКУП АЛЬБЕРТ. Як вам будзе заўгодна. Бацька Iзабэлы забiты. Герцаг не ўтойвае, што гэта зрабiлi па яго загаду. Зараз пераломны момант супрацьстаяння. Бароны ў нерашучасцi. Усё залежыць ад таго, хто стане новым правадыром П'емонцкай клiкi. Гэты момант i вырашыць будучае Нармандскага герцагства i П'емонта.