Сименон Жорж. Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)

   Брыгадзiр, плячысты мужчына гадоў сарака, дабрадушна глядзеў на Мэгрэ. Гэта адбывалася ў аддзеле правапарушэнняў свецкiмi асобамi. Тутэйшыя работнiкi як свае ўласныя кiшэнi ведалi асяроддзе, у якiм працвiтаў граф д'Ансеваль.
   - Паслухай, Ванэль, ты даўно бачыў графа?
   - Боба?
   - Але.
   - У апошнi раз я сустрэў яго на скачках, ён быў з Дэдэ.
   - Дэдэ - гэта тып, якi трымае гараж на вулiцы Акацый. Болей аднаго-двух аўтамабiляў ён не набiрае. Скемiў, хлопча?
   - Какаiн?
   - Не абыходзiцца i без гэтага. Граф закапаўся па вушы. Яго ўжо не раз маглi накрыць, але пакуль што лiчым за лепшае проста не спускаць яго з вока. Як-небудзь ён мiмаволi паможа нам падсекчы больш буйную рыбку.
   - У вас ёсць яго апошнi адрас?
   - Табе не здаецца, што твой камiсар рызыкуе ўшчамiць нашы iнтарэсы? Асцярожней, хлопча! Не спудзь Боба. Уласна, нас цiкавiць не асабiста ён. Але за гэткiм, як ён, толькi i глядзi. У цябе праўда сур'ёзная справа?
   - Мне сапраўды неабходна адшукаць яго.
   - Ванэль, у цябе ёсць яго адрас?
   I Ванэль з той пагардай, якую адчуваюць людзi з Набярэжнай Арфеўр да нiкчэмных крабаў з камiсарыятаў, буркнуў:
   - "Атэль дзю Сантр", вулiца Брэй. Адразу за плошчай Этуаль.
   - Калi ён там быў апошнi раз?
   - Чатыры днi назад. Сядзеў у "бiстро" на рагу вулiцы Брэй разам са сваёй "цыпачкай".
   - Як яе завуць?
   - Люсiль. Яе лёгка пазнаць. У яе рубец на левай шчацэ.
   Увайшоў нейкi заклапочаны камiсар з паперамi ў руках.
   - Скажыце, хлопчыкi...
   Ён змоўк, заўважыўшы незнаёмца ў пакоi сваiх iнспектароў, i запытальна паглядзеў на яго.
   - Сакратар камiсарыята Сэн-Жорж.
   - А!
   I гэтае "а!" было вымаўлена з такiм майстэрствам, што Мэгрэ яшчэ адчайней захацелася трапiць сюды. Ён быў нiшто! Нават меней, чым нiшто! Нiхто не звяртаў на яго ўвагi. Камiсар разам з брыгадным пачалi абмяркоўваць план аблавы, якую намячалася правесцi наступнай ноччу ў раёне вулiцы Ракэт.
   Мэгрэ знаходзiўся далёка ад станцыi метро Рэпюблiк i вырашыў спачатку заехадь дадому паабедаць, а ўжо затым адправiцца ў раён плошчы Этуаль на пошукi графа або Люсiль.
   Мэгрэ завярнуў за рог бульвара Рышар-Ленуар i тут раптам у невялiкiм рэстаранчыку за сталом, накрытым на дзве персоны, убачыў Жустэна Мiнара i Жэрмену. Ён намерыўся хутчэй прайсцi мiма, каб не забавiцца з iмi, тым больш што, як яму здалося, флейтыст заўважыў яго, але прыкiнуўся, нiбыта глядзiць зусiм у iншы бок. Аднак пакаёўка мадэмуазель Жандро рашуча забарабанiла ў шыбу, i Мэгрэ не заставалася нiчога iншага, як зайсцi.
   - Я пабаялася, што вы толькi пацалуеце замок у гатэлi, - сказала Жэрмена. - Як вам папрацавалася?
   Мiнар не падымаў вачэй ад меню.
   Дзяўчына ж, наадварот, проста цвiла. Яна, здавалася, неяк загадкава яшчэ больш пасвяжэла, вочы яе яшчэ больш зазiхацелi, i нават грудзi папышнелi.
   - Мы будзем патрэбны вам пасля абеду? Бо калi вы не маеце ў нас патрэбы, то можна было б схадзiць у тэатр "д'Амбiгю", сёння там ёсць дзённы спектакль...
   Жустэн Мiнар i Жэрмена сядзелi побач на мяккiм тапчанчыку, акрытым трыпам, i Мэгрэ заўважыў, як рука Жэрмены са спакойнай упэўненасцю легла на калена музыканта.
   Позiркi Жустэна i Мэгрэ сустрэлiся. "Грэшны, але другога выйсця не было", - прызнаўся позiркам флейтыст.
   I Мэгрэ ледзь стрымаўся, каб не зарагатаць.
   А дома, калi ён з жонкай спакойна абедаў у iх маленькай сталовай на пятым паверсе, мадам Мэгрэ раптам без усялякай сувязi з папярэдняй iх размовай заявiла:
   - Магу пабажыцца, што яна забрытала яго!
   Мадам Мэгрэ i думкi не дапускала, што пышнагрудая дзяўчына таксама магла б мець мужа.
   Раздзел VI
   МАЛЕНЬКАЯ СЯМЕЙНАЯ ЎРАЧЫСТАСЦЬ
   Толькi а восьмай вечара, калi газавыя ражкi ўжо абстрачылi сваiмi зiхоткiмi пярлiнамi ўсе авеню ў раёне Трыумфальнай аркi, Мэгрэ, хоць i не ўскладаў вялiкай надзеi адшукаць графа, апынуўся ў самай гушчэчы падзей.
   Пра гэты цудоўны вечар Мэгрэ надоўга захавае прыемны ўспамiн як пра самы чароўны вясновы вечар Парыжа. Паветра было напоена гэткай пяшчотай, гэткай водарнасцю, што людзi спынялiся, каб надыхацца iм. Канешне, ужо даўно жанчыны пагоднай парой выходзiлi на вулiцы ў адных касцюмах, але Мэгрэ заўважыў гэта толькi цяпер, i меў такое ўражанне, нiбыта ён прысутнiчае пры вясновым расквечваннi вулiц - светлыя сукенкi ўсiх таноў i адценняў, на капялюшыках званочкi, браткi, васiлькi. А мужчыны - тыя нават рызыкнулi надзець канацье.
   Мэгрэ ўжо некалькi гадзiн запар мераў крокамi цесны прамежак памiж плошчамi Этуаль i Тэрн i варотамi Майё. Як толькi ён заварочваў на вулiцу Брэй, адразу натыкаўся на трох жанчын у страшэнна тугiх карсетах i ў туфлях на высачэзных абцасах; яны не перагаворвалiся памiж сабой, не сыходзiлiся разам, але як толькi паказваўся якi-небудзь прахожы мужчына, усе трое паспешлiва спяшалiся да яго. Месцам iх прапiскi быў якраз той гатэль, дзе пражываў граф. Ля ўвахода ў гатэль, адмаўляючыся паляваць воддаль, непарушна чакала яшчэ адна жанчына, шмат таўсцейшая за першых трох.
   Чаму Мэгрэ адразу кiнулася ў вочы, што якраз насупраць "Атэль дзю Сантр" размешчана пральня, а акон якой выглядвалi свежыя дзяўчаткi-прасавальшчыцы? Па кантрасту?
   - Граф дома? - запытаўся ён у парцье, зайшоўшы ў гатэль.
   Яго ўважлiва агледзелi з галавы да ног. Усе, з кiм яму наканавана будзе сустрэцца ў гэты вечар, чамусьцi будуць аднолькава дапытлiва, неяк замаруджана глядзець на яго i хутчэй з сумотай, чым з пагардай, неахвотна адказваць:
   - Паднiмiцеся, паглядзiце.
   Ён узрадаваўся, што можа так лёгка дасягнуць мэты.
   - Вы не маглi б сказаць нумар яго пакоя?
   Парцье завагаўся: госць пацвердзiў здагадку, што ён не прыяцель графа.
   - Трыццаць два...
   Мэгрэ падняўся, i на яго патыхнула пахам чалавечага жытла i кухнi. У канцы калiдора пакаёўка шпурляла ў кучу брудныя прасцiны, якiя, здавалася, былi яшчэ волкiя ад поту. Ён пастукаў у дзверы нумара. Нiякага адказу.
   - Вы да Люсiль? - запыталася здалёк служанка.
   - Не, да графа.
   - Яго няма дома. Нiкога няма.
   - Не ведаеце, дзе я магу яго знайсцi?
   Пытанне, мусiць, было настолькi недарэчнае, што Мэгрэ нават не ўдастоiлi адказам.
   - А Люсiль?
   - Хiба яна не ў "Пеўнiку"?
   Мэгрэ зноў выдаў сябе i адразу ж выклiкаў насцярожанасць. Калi ён не ведаў нават, дзе шукаць Люсiль, то што яму тут трэба?
   "Пеўнiкам" называлася адна з дзвюх кавярняў на рагу авеню дзю Ваграм. Вялiкiя прасторныя тэрасы. Там сядзела некалькi самотных жанчын, i Мэгрэ ўлавiў пэўную рознiцу памiж гэтымi жанчынамi i тымi, што палявалi на рагу вулiцы Брэй. Меўся яшчэ адзiн гатунак - тыя, што няспешна прагульвалiся да плошчы Этуаль, потым крочылi да плошчы Тэрн, прыпыняючыся ля стракатых вiтрын крамаў, - гэтых кабет лёгка было прыняць за звычайных мяшчанак, што выйшлi на прагулянку.
   Ён пашукаў вачыма жанчыну з рубцом на шчацэ. Такой не было. Тады Мэгрэ загаварыў з афiцыянтам.
   - Люсiль няма?
   Той хуткiм позiркам акiнуў прысутных.
   - Сёння я не бачыў яе.
   - Як вы думаеце, яна яшчэ прыйдзе? А графа вы таксама не бачылi?
   - Я ўжо тры днi не абслугоўваў iх.
   Мэгрэ адправiўся на вулiцу Акацый. Гараж па-ранейшаму быў на замку. Шавец з камяком жавальнага тытуню за шчакой таксама паглядзеў на Мэгрэ так, нiбыта ён задаваў выключна недарэчныя пытаннi.
   - Здаецца, сёння ранкам яго аўтамабiль выязджаў з гаража.
   - Шэры? "Дыён-бутон"?
   Для чалавека, якi жаваў тытунь, аўтамабiль ёсць аўтамабiль, ён не глядзеў на марку.
   - Не ведаеце, дзе я магу яго знайсцi? - I Мэгрэ здалося, што ў голасе чалавека, якi сядзеў у засенi сваёй майстэранькi, прагучала нават нотка шкадавання:
   - Дык, даражэнькi, мая ж справа - чаравiкi ды туфлi...
   Мэгрэ вярнуўся на вулiцу Брэй, падняўся наверх, пастукаў у пакой 32, але нiхто не адказаў яму. Тады ён зноў зашпацыраваў ад "Пеўнiка" да плошчы Тэрн, паварачваючы галаву ўслед жанчынам i заглядваючы кожнай у твар у пошуках рубца, пакуль праз гадзiну яго, у рэшце рэшт, не прынялi за клiента, якi нiяк не можа адважыцца на выбар.
   Час ад часу яго апаноўвала трывога. Ён папракаў сябе, што толькi дарэмна марнуе тут час, а дзесьцi ў iншым месцы, магчыма, адбываецца нешта вельмi важнае. Ён паабяцаў сабе, як толькi надарыцца вольная хвiлiна, паблукаць ля офiса "Бальтазар", потым упэўнiцца, што Элiз Жандро па-ранейшаму ў "Атэль дзю Луўр", i хоць трошкi паназiраць за тым, што дзеецца на вулiцы Шапталь.
   Але што трымала яго тут? Ён бачыў, як самавiтыя мужчыны, апусцiўшы галаву, шмыгалi ў гатэль на вулiцы Брэй - быццам нехта ўтузваў iх туды за нябачную вяроўку. Ён бачыў, як яны выходзiлi, яшчэ болей прысаромленыя, з занепакоенасцю ў позiрках, як яны похапкам адольвалi бязлюдную паласу, што аддзяляла iх ад натоўпу, у якiм яны нарэшце зноў набывалi ранейшую ўпэўненасць. Ён бачыў, як жанчыны на нядоўгi час прапаноўвалi раздзялiць з iмi зняты пакой.
   Ён абышоў усе бары. Яму прыйшло ў галаву ўзяць прыклад з флейтыста, i ён заказаў лiманаду, але лiманад яму не спадабаўся, i гадзiн у пяць пасля паўдня ён прыняўся за пiва.
   Ва ўсiм квартале з канца ў канец ён натыкаўся на глухую сцяну замоўчвання. Толькi ў пачатку сёмай нехта здзiвiўся, калi ён запытаў пра Дэдэ:
   - I на скачках яго няма? А ён што, дамовiўся з вамi сустрэцца?
   Люсiль таксама нiдзе не было. У рэшце рэшт, ён падышоў да адной з жанчын, якая здалася яму найбольш згаворлiвай, i запытаў яе пра сяброўку графа.
   - Можа, яна ў водпуску?
   Ён не адразу зразумеў. Яму рассмяялiся ў твар.
   Разоў чатыры ён намерваўся пайсцi адтуль. Ужо нават накiраваўся да метро, спусцiўся на некалькi прыступак, але завагаўся, i вярнуўся.
   I вось, калi было ўжо трошкi за палову восьмай, а ён усё хадзiў, разглядваючы прахожых, ягоны позiрк выпадкова адхiлiўся, слiзгануў па спакойнай вулiцы Тыльзiт. Ля тратуара, мiж выстраеных уздоўж яго фiякраў, стаялi карэта шэфа i - проста насупраць Мэгрэ - шэры аўтамабiль, марка i нумар якога так i кiнулiся ў вочы.
   Гэта быў аўтамабiль Дэдэ. У iм нiкога не было. На рагу вулiцы перамiнаўся паставы палiцэйскi.
   - Я з камiсарыята квартала Сэн-Жорж. Прашу вас, акажыце мне паслугу, калi ласка. Цi не маглi б вы па якой-небудзь прычыне затрымаць уладальнiка гэтага аўтамабiля, калi той вернецца i збярэцца ад'язджаць?
   - Вашы дакументы?
   Нават палiцэйскiя ў гэтым квартале - i тыя не давяралi яму! Гэта быў час, калi ўсе рэстарацыi i кавярнi былi перапоўнены. Раз Дэдэ няма ў "Пеўнiку", яму нядаўна зноў пацвердзiлi гэта, - то ён, вiдавочна, вячэрае дзесьцi ў iншым месцы. У забiтай людзьмi забягалаўцы, куды Мэгрэ ткнуўся, мiмаходзь кiнулi:
   - Дэдэ?.. Не ведаю такога...
   Яго не ведалi i ў пiўной, размешчанай непадалёк рэстарацыi "Ваграм".
   Двойчы Мэгрэ хадзiў правяраць, цi стаiць шэры аўтамабiль на месцы. У яго нават узнiкла жаданне для пэўнасцi пракалоць шыну сцiзорыкам, але прысутнасць паставога сержанта, якi быў шмат вопытней за яго, стрымала.
   I вось ён штурхнуў дзверы ў маленькi iтальянскi рэстаранчык. I задаў сваё нязменнае надаеднае пытанне:
   - Вы не бачылi графа?
   - Боба?.. Нi ўчора, нi сёння...
   - А Дэдэ?
   Невялiкая зала, чырвоныя аксамiтныя канапкi. Усё выглядала даволi элегантна. У глыбiнi рэстарацыi невысокая пераборка аддзяляла ад залы невялiкi кабiнет, i Мэгрэ ўбачыў, як у дзвярах яго ўзнiк мужчына ў клятчастым гарнiтуры. У вочы кiнуўся незвычайна яркi колер твару i светлыя валасы, разгорнутыя на прабор.
   - У чым справа? - спытаў ён, звяртаючыся не да Мэгрэ, а да гаспадара рэстарацыi, якi стаяў за стойкай.
   - Ён пытаецца графа альбо Дэдэ...
   Мужчына ў гарнiтуры ў клетку з набiтым ротам i салфеткай у руцэ зрабiў крок уперад. Ён паволi зусiм блiзка падступiў да Мэгрэ i прыняўся спакойна разглядваць яго.
   - Ну? - запытаўся ён.
   А так як Мэгрэ не ведаў, што сказаць, дадаў:
   - Дэдэ - гэта я.
   Мэгрэ нарыхтаваў тысячу варыянтаў сваiх паводзiн на выпадак, калi ён, нарэшце, апынецца ў прысутнасцi гэтага чалавека, але цяпер ён раптам вырашыў весцi сябе зусiм па-новаму.
   - Я толькi ўчора прыехаў, - няўклюдна прамовiў ён.
   - Адкуль?
   - З Лiёна. Я жыву ў Лiёне.
   - Вось як? Цiкава!
   - Я шукаю аднаго майго сябра, таварыша па вучобе...
   - Ну, у такiм выпадку гэта напэўна не я.
   - Гэта граф д'Ансеваль... Боб...
   - Вось як!
   Дэдэ не ўсмiхнуўся. Ён прыцмокнуў, задумаўся.
   - I дзе вы шукалi Боба?
   - Ды ўсюды. У гатэлi яго не аказалася.
   - Ну, вядома, ён жа даў вам адрас гатэля, яшчэ калi вы вучылiся ў калежы!
   - Мне даў яго адзiн наш агульны знаёмы.
   Дэдэ падаў ледзь прыкметны знак бармэну.
   - Ну што ж! Раз вы сябар Боба, прашу вас выпiць з намi чарку. У нас сёння якраз маленькая сямейная ўрачыстасць.
   I ён знакам запрасiў яго ў кабiнет. Стол быў ужо накрыты. У срэбным вядзерцы ў лёдзе халадала шампанскае. Паблiсквалi фужэры, жанчына ў чорным сядзела, узлокцiўшыся на стол, мужчына з перабiтым носам i бычынымi вачыма павольна падняўся i застыў у позе баксёра, што прыгатаваўся да раўнда.
   - Гэта Альберт, наш школьны таварыш.
   I Дэдэ паглядзеў на Альберта тым жа дзiўным позiркам, як i на гаспадара. Ён не ўзнiмаў голасу, па-ранейшаму не ўсмiхаўся, i, аднак, усё гэта нагадвала нейкi страшнаваты фарс.
   - Люсiль - жонка Боба.
   Мэгрэ ўбачыў рубец на вельмi прыгожым, вельмi выразным твары, i калi ён паклонам павiтаўся з ёю, слёзы блiснулi на вейках маладой жанчыны. Люсiль паспешлiва выцерла iх насоўкай.
   - Не звяртайце ўвагi. У яе надоечы памёр папа. Вось i разбаўляе шампанскае слязьмi. Ангелiно! Фужэр i прыбор!
   Было нешта дзiўна-трывожнае ў гэтай лядзянай прыязнасцi з затоенай у ёй пагрозай. Мэгрэ азiрнуўся, i яму стала абсалютна ясна, што выйсцi адсюль ён зможа толькi з дазволу невысокага мужчыны ў клятчастым гарнiтуры.
   - Вы, значыць, прыехалi з Лiёна, каб сустрэцца са сваiм даўнiм прыяцелем Бобам?
   - Не толькi дзеля гэтага. У мяне справы ў Парыжы. I вось адзiн з маiх сяброў сказаў, што i Боб тут. Я даўно згубiў яго сляды.
   - Даўно, значыцца! Ну што ж! За ваша здароўе... Сябры нашых сяброў - нашы сябры. Пi, Люсiль!
   Яна падпарадкавалася, падняла фужэр, але рука яе дрыжала, тонкае шкло дзынькала аб зубы.
   - Сёння пасля поўдня яна атрымала тэлеграму. Памёр бацька! Дык дагэтуль нiяк не супакоiцца. Пакажы тэлеграму, Люсiль.
   Яна здзiўлена паглядзела на яго.
   - Пакажы васпану...
   Яна пакорпалася ў сумачцы.
   - Здаецца, я забыла яе ў нумары.
   - Вы любiце макароны? Гаспадар гатуе iх для нас па спецыяльнаму рэцэпту. Дарэчы, як вас завуць?
   - Жуль.
   - Прыгожае iмя Жуль. Хораша гучыць. Ну, старына Жуль, дык пра што гэта мы гаварылi?
   - Мне б хацелася пабачыцца з Бобам да майго ад'езду.
   - Ах, праўда, вы ж спяшаецеся назад у Бардо!
   - У Лiён.
   - Ах, праўда, у Лiён! Слаўны горад! Я ўпэўнены, Боб вельмi засмуцiцца, калi не пабачыць вас. Ён так любiць сваiх сяброў па калежу! Пастаўце сябе на яго месца. Школьны таварыш - гэта ж усе прыстойныя людзi. Ручаюся, што вы прыстойны чалавек... Як ты думаеш, Люсiль, чым васпан займаецца?
   - Не ведаю.
   - Падумай! Я, напрыклад, гатоў паклясцiся, што разводзiць "цыпак".
   Няўжо ён сапраўды прамовiў гэта слова? Чаму менавiта "цыпак" - гэтак жа сярод крымiнальшчыны называюць палiцэйскiх! Што гэта - сiгнал Дэдэ сваiм сябрам?
   - Я працую ў страхавым агенцтве, - прамармытаў Мэгрэ; ён вырашыў iграць сваю ролю да канца, бо iншага выйсця не было.
   Iм падалi закусь. На стале з'явiлася новая пляшка, якую знакам заказаў Дэдэ.
   - Вось сапраўды ўжо, як кажуць, гара з гарой... Прыбываеш у Парыж, i раптам усплываюць цьмяныя ўспамiны пра даўняга школьнага таварыша, i адразу ж выпадкова натрапляеш на чалавека, якi дае табе яго адрас. Iншым дзесяцiгоддзе спатрэбiлася б, каб адшукаць яго, асаблiва калi ўлiчыць, што ў квартале няма нi душы, хто б ведаў прозвiшча д'Ансеваль. Гэтаксама як i маё. Запытайцеся ў патрона, у Ангелiно, якi ўжо чортведама колькi знаёмы са мной. Вам усе скажуць - Дэдэ. Проста Дэдэ! Кiнь румзаць, Люсiль! Джэнтльмен падумае, што ты не ўмееш паводзiць сябе за сталом.
   Той, другi, з носам баксёра, увесь час насуплена маўчаў, толькi раз-пораз спатайка ўхмыляўся, нiбыта "на выдатна" ацэньваў жарты гаспадара гаража.
   Люсiль дастала з-за паяска маленькi залачоны гадзiннiк, прытрымала яго за крыжападобны ланцужок, зверыла час.
   - Не спознiшся на свой цягнiк, не бойся, - запэўнiў яе Дэдэ.
   I растлумачыў Мэгрэ:
   - Зараз мне трэба будзе пасадзiць яе на таратайку, каб яна не спазнiлася на пахаванне. Не, вы толькi гляньце, што робiцца! Сёння яе патэр загнуўся, а я якраз выйграў на скачках! Грошай навалам. Вось i вырашыў адзначыць. А ўсё-такi шкада, што Боба няма, каб выпiць з намi.
   - Ён у ад'ездзе?
   - Ты як у ваду глядзiш, Жуль. У ад'ездзе. Але ўсё-такi трэба цябе звесцi з iм.
   Люсiль зноў зарыдала.
   - Пi, дзяўчынка! Толькi гэтым i можна залiць гора. Хто б падумаў, што яна такая чуллiвая? Дзве гадзiны б'юся, каб супакоiць. Хоч не хоч, але ж настае час, калi бацькам трэба сысцi са сцэны, праўда ж? Колькi гэта ты не бачылася з iм, Люсiль?
   - Заткнiся!
   - Яшчэ пляшку гэткага ж, Ангелiно! А суфле? Скажы гаспадару, каб ён не сапсаваў суфле. За тваё здароўе, Жуль!
   Мэгрэ ўжо шмат выпiў, ягоны фужэр увесь час быў поўны, а Дэдэ падлiваў i падлiваў i амаль з пагрозай прымушаў пiць яшчэ i яшчэ.
   - Як завуць твайго сябра, што даў табе адрас?
   - Бертран.
   - Хлопец зух, вiдаць. Не толькi расказаў табе пра старыну Боба, а нават i ў гараж паслаў.
   Значыць, ён ужо ведаў, што нехта швэндаўся па вулiцы Акацый i дапытваўся пра яго. Вiдаць ён з'яўляўся туды пасля абеду.
   - У якi гараж? - паспрабаваў Мэгрэ прыкiнуцца, што ён i ведаць нiчога не ведае.
   - Мне здалося, ты сам упамянуў пра гараж. Хiба ты не мяне пытаўся, калi прыйшоў сюды?
   - Я ведаю, што Боб i вы - сябры.
   - Якiя ўсё ж разумнiкi жывуць у Лiёне! За тваё здароўе, Жуль! Давай па-расейску! Адным духам! Вось так! Табе не падабаецца гэта вiно?
   Баксёр ажно млеў ад асалоды ў сваiм кутку. Люсiль жа, якая пакрысе забывалася пра сваё гора, наадварот, выглядала ўстрывожанай. Мэгрэ i раз, i другi перахапiў яе запытальны позiрк, якi яна кiдала на Дэдэ.
   Што яны збiраюцца зрабiць з iм? Была сама вiдавочнасць, што ўладальнiк гаража нешта задумваў. Ён весялiўся ваўсю - праўда, даволi своеасаблiва, без ценю ўсмешкi, з нейкiм незразумелым лiхаманкавым бляскам у вачах. Час ад часу ён быццам шукаў адабрэння ў позiрках астатнiх двух, нiбыта акцёр, якi адчувае сябе ў цудоўнай форме.
   "Перш за ўсё, трымацца спакойна!" - загадваў сабе Мэгрэ, якога прымушалi спаражняць фужэр за фужэрам.
   Зброi пры iм не было. Ён быў дужы, але што значыла яго сiла i спрыт супроць гэтай парачкi - Дэдэ з баксёрам? Ён усё больш i больш выразна ўсведамляў, як зацягваецца пятля вакол яго шыi.
   Цi здагадвалiся яны, што ён з палiцыi? Верагодна. Магчыма, Люсiль заходзiла на вулiцу Брэй i ёй там расказалi пра настойлiвага вiзiцёра ў другой палове дня. Хто ведае, можа, яны менавiта яго i чакалi тут?
   Як бы там нi было, станавiлася ясна, што гэтая гульня мае свой сэнс. Дэдэ абвясцiў, што грошай у яго навалам, i, вiдаць, гэтак яно i было: ён быў у той асаблiвай узбуджанасцi, якая заўжды авалодвае людзьмi яго кола, калi ў iх кiшэнях неспадзявана заводзяцца вялiкiя грошы.
   Скачкi? Ён, пэўна, быў там часты госць, але Мэгрэ пакляўся б, што сёння i нагi яго там не было.
   Што ж да слёз Люсi, то, вiдаць, зусiм не доля бацькi прымушала яе пралiваць iх з такой шчодрасцю. Чаму яна пачынала плакаць кожны раз, калi вымаўлялася iмя Боба?
   Было дзевяць гадзiн вечара, а яны ўсё яшчэ сядзелi за сталом, i шампанскае ўсё пенiлася ў iх келiхах. Мэгрэ з усiх сiл змагаўся з хмелем, якi апаноўваў яго.
   - Жуль, ты нiчога не маеш супраць, калi я патэлефаную?
   Тэлефонная будка знаходзiлася ў зале, i Мэгрэ са свайго месца мог бачыць яе. Дэдэ мусiў набраць два цi тры нумары, перш чым датэлефанаваўся да таго, каго шукаў. Было вiдно, як варушылiся яго вусны, але ўгадаць словы было немагчыма. Люсiль выглядала яшчэ больш знервавана, яшчэ больш устрывожана. Што да баксёра, якi запалiў агромнiстую цыгарэту, то ён цiхамiрна ўсмiхаўся, час ад часу коратка зыркаючы на Мэгрэ.
   З-за шыбы тэлефоннай будкi Дэдэ, здавалася, аддаваў нейкiя распараджэннi, павольна вымаўляючы паасобныя словы. На яго твары не засталося i следу весялосцi.
   - Прашу прабачэння, старына, але мне вельмi хацелася, каб ты не размiнуўся са сваiм сябрам Бобам.
   Люсiль, нервы якой былi гранiчна напяты, зноў разрыдалася, уткнуўшыся ў насоўку.
   - Вы гэта Бобу званiлi?
   - Не зусiм, але амаль. Я проста паклапацiўся, каб вы ўсё-такi сустрэлiся. А гэта адно i тое ж, праўда? Табе ж не церпiцца пабачыцца з iм, праўда?
   У гэтых словах, мусiць, мелася нешта выключна дасцiпнае, таму што баксёр прыйшоў у захапленне i аж закудахтаў ад асалоды.
   Няўжо яны лiчылi, што Мэгрэ зусiм не разумее таго, што так добра разумелi яны? Граф альбо быў мёртвы, альбо нiчога не значыў, раз Дэдэ паабяцаў Мэгрэ наладзiць iх сустрэчу...
   - Мне таксама трэба пазванiць, - як мага абыякава сказаў ён.
   Нягледзячы на папярэджанне Максiма Лё Брэ, ён вырашыў падняць па трывозе свой камiсарыят: ён не смеў звярнуцца ў палiцыю iншага квартала. Сёння, здаецца, дзяжурыў Бесан альбо Каламбанi з брыгадным Дзюф'ё. Дастаткова будзе толькi расцягнуць час, каб яны паспелi прыехаць i паставiць пост каля аўтамашыны.
   Тут нiхто не пасмее нiчога зрабiць яму. У рэстарацыi яшчэ сядзелi людзi, iх галасы даносiлiся з-за пераборкi, i нават калi большасць з iх мелi дачыненне да таго ж свету, што i Дэдэ, то маглi ж быць i iншыя.
   - Каму пазванiць?
   - Жонцы.
   - Дык i жонка твая з табою? Во буржуi! Чуеш, Люсiль? Жуль жанаты. Так што не спадзявайся! I няма чаго цiснуць яму нагу пад сталом! За тваё здароўе, Жуль! Не турбуйся. Ангелiно пазвонiць замест цябе. Ангелiно! У якiм яна гатэлi, твая палова?
   Гарсон паслужлiва чакаў i таксама, здавалася, цешыўся сiтуацыяй.
   - Гэта не тэрмiнова.
   Ён з гордасцю разгарнуў уласны партманет, напакаваны тысячафранковымi банкнотамi. Ён нават не глянуў на падрахунак, тыцнуў адну асiгнацыю ў руку Ангелiно i нядбайна кiнуў:
   - Рэшты не трэба!
   Цi не на тое было гэта разлiчана, каб заручыцца яго падтрымкай?
   - А цяпер, дзеткi, у дарогу. Спачатку праводзiм Люсiль на вакзал, затым адправiмся да Боба. Як ты глядзiш на гэта, Жуль? Ты яшчэ трымаешся на нагах? Наш сябар Альберт паможа табе. Ды не пярэч, не пярэч!.. Вазьмi яго пад руку, Альберт. А я займуся Люсiль.
   Было каля апоўначы. У гэтым канцы авеню дэ Ваграм толькi там-сям гарэлi лiхтары, яркае святло залiвала адно нiжнюю частку вулiцы, каля плошчы Тэрн. Гаспадар рэстарацыi неяк дзiкавата паглядзеў iм услед, i не паспелi яны зрабiць i дзесятка крокаў па тратуары, як ён кiнуўся паспешлiва зачыняць аканiцы, хоць у зале яшчэ сядзела двое цi трое клiентаў.
   - Трымай яго мацней, Альберт. Не варта, каб ён прыпсаваў свой партрэт, а то яго сябар Боб яшчэ не пазнае яго. Сюдой, мадам i месье!
   Калi б на рагу вулiцы стаяў палiцэйскi, Мэгрэ паклiкаў бы яго на дапамогу, таму што ён выдатна ведаў, што яго чакае. Яму занадта яскрава сказалi пра гэта, занадта яскрава паказалi. Ён разумеў, што з той самай хвiлiны, як ён зайшоў у iтальянскую рэстарацыю, лёс яго быў вырашаны.
   Але паставога нiдзе не было вiдно. На процiлеглым баку авеню ў паўзмроку прагульвалiся нейкiя дзявулi. У верхняй частцы авеню на канцавым прыпынку тармазiў трамвай, але ён быў пусты, праз шыбы сачылася жаўтлявае, каламутнае святло.
   Мэгрэ мог спадзявацца, што яго "прыяцелi" не стануць страляць. Таму што iм спатрэбiцца час, каб ускочыць у машыну i знiкнуць з квартала, перш чым усчнецца трывога.
   Нож? Верагодна. Цяпер гэта модна. I Альберт-баксёр пад выглядам падтрымання так ушчамiў яго руку, што Мэгрэ не мог i варухнуць ёю.
   Шкада, што Мэгрэ не сумеў-такi пракалоць шыну. Калi б ён тады пачакаў, пакуль паставы адвернецца, сiтуацыя цяпер была б зусiм iншая.
   Хутка праб'юць куранты поўнач. Заставалася ўсяго два цягнiкi, адзiн на Бельгiю, з Паўночнага вакзала, i Вiнцiмiйскi - з Лiёнскага. Але Вiнцiмiй быў надта далёка.
   Мадам Мэгрэ, мусiць, чакае яго за шытвом, Жустэн Мiнар iграе на кантрабасе ў рэстарацыi "Клiшы", дзе на картонцы лiчбаю адзначаецца чарговы нумар выступлення. Цi ўдалося яму адкараскацца ад Жэрмены? Мэгрэ пабажыўся б, што яна сядзiць там, у рэстарацыi, i бедны музыкант ламае сабе галаву над тым, як яму быць далей.
   На вулiцы Тыльзiт не вiдно было нi душы, анiводнага фiякра. Адзiн шэры аўтамабiль стаяў ля тратуара, i Дэдэ, уладкаваўшы на заднiм сядзеннi Люсiль, сеў за руль i спрабаваў завесцi матор.
   Можа, яны надумалiся завезцi яго куды-небудзь яшчэ далей, на бязлюдны бераг Сены цi на канал Сэн-Мартэн, каб там прыкончыць i кiнуць цела ў ваду?
   Мэгрэ не меў анiякага жадання памiраць, i, аднак, ён як бы амiрыўся з непазбежнасцю. Канешне, ён будзе абараняцца, колькi хопiць сiлы, але шанцаў на поспех у яго было вельмi мала. Левая рука яго сцiскала ў кiшэнi вязку ключоў.
   Хоць бы матор не завёўся!.. Але, чмыхнуўшы накалькi разоў, ён запрацаваў роўна, машына мерна затрымцела.
   Тужурка ляжала на спiнцы, Дэдэ не збiраўся апранаць яе. Няўжо гэта ён нанясе смяротны ўдар? Цi гэта зробiць баксёр, якi стаяў за спiной Мэгрэ i не выпускаў яго правай рукi?
   Развязка наблiжалася, i... Хто ведае, цi не малiўся Мэгрэ ў гэту страшную хвiлiну: "Божа, зрабi так, каб..."
   Раптам пачулiся гучныя галасы. На авеню дэ Ваграм з'явiлiся двое мужчын, добра нападпiтку, у фраках i чорных палiто, трымаючы ў руках трысцiны з булдавешкамi i напяваючы модную кафэшантанную песеньку.
   - Сядай, Жуль, сядай, дарагi, - прамовiў Дэдэ, вiдавочна спяшаючыся. Мэгрэ яшчэ паспеў адзначыць гэта.
   У той момант, калi ён падняў правую нагу, каб ступiць у машыну, страшэнны ўдар абрушыўся на яго галаву. Ён iнтуiтыўна прыгнуўся, што зменшыла сiлу ўдару. Некалькi секунд ён яшчэ чуў наблiжэнне крокаў, галасы, шум матора - i страцiў прытомнасць...
   Калi ён расплюшчыў вочы, то найперш пабачыў нечыя ногi, лакiраваныя туфлi, а потым - твары, якiя ў змроку здавалiся смяротна-бледнымi. Яму здалося, што людзей многа, цэлы натоўп, i толькi трошкi пазней ён са здзiўленнем адзначыў, што вакол яго стаяла ўсяго пяць чалавек.